Poradnik VAT nr 20 (380) z dnia 20.10.2014

Sprzedaż w systemie TAX FREE

1. Podmioty uprawnione do otrzymania zwrotu

Prawo do otrzymania zwrotu podatku zapłaconego przy nabyciu towarów na terytorium kraju przysługuje wyłącznie osobom fizycznym niemającym stałego miejsca zamieszkania na terytorium Unii Europejskiej, zwanymi "podróżnymi", które wywiozły zakupione towary w stanie nienaruszonym, w bagażu osobistym poza terytorium Unii Europejskiej (art. 126 ustawy o VAT).

Zatem zasady dotyczące zwrotu zwanego również turystycznym stosuje się tylko do osób fizycznych, których miejsce zamieszkania znajduje się poza terytorium UE, przy czym kryterium kwalifikacyjnym co do możliwości zwrotu VAT jest miejsce zamieszkania, nie zaś obywatelstwo. Miejsce stałego zamieszkania podróżnego ustala się na podstawie paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość.

Uwaga

Prawo do otrzymania zwrotu VAT przysługuje w związku z zapłaceniem tego podatku przy nabyciu towarów na terytorium kraju, które w stanie nienaruszonym zostały wywiezione przez podróżnego w bagażu osobistym poza terytorium UE. Wywóz towarów do innego kraju członkowskiego uniemożliwia ubieganie się o zwrot zapłaconego podatku.

Warunek wywozu towarów w stanie nienaruszonym oznacza, że towary nie mogą nosić śladów użytkowania. Tym samym oznacza to, że towar, który jest nierozpakowany, należy w każdym przypadku uznać za nienaruszony.

Kolejną cechą, która jest charakterystyczna dla TAX FREE jest sposób przewożenia zakupionych towarów. Podróżny może ubiegać się o zwrot podatku VAT od zakupu tych towarów, które wywozi w bagażu osobistym. Bagaż osobisty na potrzeby systemu zwrotu podatku podróżnym nie został zdefiniowany, jednak ustawodawca posługuje się tym pojęciem w art. 56 ust. 5 ustawy odnosząc się do zwolnień z tytułu importu towarów. Ustawodawca nie nakazuje tego wprost, ale definicja bagażu osobistego podróżnego znajdująca się w tym przepisie powinna mieć zastosowanie również w przypadku zwrotu VAT podróżnym.

Bagaż osobisty, zgodnie z art. 56 ust. 5 ustawy, to cały bagaż, który podróżny jest w stanie przedstawić organom celnym, wjeżdżając na terytorium kraju, jak również bagaż, który przedstawi on później organom celnym, pod warunkiem przedstawienia dowodu, że bagaż ten był zarejestrowany jako bagaż towarzyszący w momencie wyruszenia w podróż przez przedsiębiorstwo odpowiedzialne za jego przewóz. Bagaż osobisty obejmuje paliwo znajdujące się w standardowym zbiorniku dowolnego pojazdu silnikowego oraz paliwo znajdujące się w przenośnym kanistrze, którego ilość nie przekracza 10 litrów.

2. Kto może dokonywać zwrotu?

W świetle przepisów ustawy o VAT zwrot podatku zapłaconego przez podróżnego przy nabyciu towarów na terytorium Polski dokonywany jest przez sprzedawcę towaru, lub przez podmiot, którego przedmiotem działalności jest dokonywanie takiego zwrotu, z którym sprzedawca podpisał stosowną umowę.

Aby podróżny mógł ubiegać się o zwrot podatku zapłaconego w cenie towaru, który następnie jest wywożony poza terytorium Wspólnoty, zakup musi być dokonany u zarejestrowanego podatnika VAT spełniającego warunki nałożone ustawą. Podatnik ten (sprzedawca) musi być zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT, a obrót i podatek należny ewidencjonować przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Obowiązkiem sprzedawcy jest zawarcie umowy z podmiotem uprawnionym do dokonywania zwrotów (chyba że zwrot ten będzie dokonywany bezpośrednio przez sprzedawcę), oraz przedłożyć kopie umów zawartych z podmiotami dokonującymi tego zwrotu.

Należy również pamiętać o tym, aby zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego o funkcjonowaniu w systemie zwrotu VAT, a także o miejscu, gdzie podróżny może uzyskać zwrot.

Sprzedawca musi również zapewnić podróżnym informację o zasadach zwrotu podatku w czterech językach (polskim, angielskim, niemieckim i rosyjskim) i oznaczyć w szczególny sposób (uregulowany odrębnym przepisem) punkty sprzedaży znakiem informacyjnym o możliwości dokonywania zakupu, od którego przysługuje zwrot.

Uwaga

W sytuacji gdy zwrot podatku dokonywany jest bezpośrednio przez sprzedawcę, musi on w poprzednim roku podatkowym osiągnąć obroty w wysokości przekraczającej 400.000 zł i dokonywać zwrotu wyłącznie w stosunku do towarów nabytych u niego. Jeżeli w kolejnym roku podatkowym obroty sprzedawcy spadną poniżej 400.000 zł, może on nadal dokonywać zwrotu VAT od towarów nabytych w roku, w którym był jeszcze podmiotem uprawnionym.

Podmioty niebędące sprzedawcami mogą również dokonywać zwrotu, jednak pod znacznie bardziej zaostrzonymi warunkami. Aby móc dokonywać zwrotu podatku na rzecz podróżnych zagranicznych podmioty te muszą:

• legitymować się statusem spółki z o.o. lub akcyjnej, w której członkowie władz nie byli karani za przestępstwa skarbowe lub przestępstwa popełnione w celu osiągnięcia korzyści materialnej,
   
• być co najmniej od 12 miesięcy zarejestrowanymi podatnikami VAT i nie mieć w tym okresie zaległości z tytułu podatków stanowiących dochody budżetu państwa oraz z tytułu składek ZUS, przy czym warunek ten uznaje się za spełniony również w przypadku gdy podmioty posiadały ww. zaległości i uregulowały je wraz z odsetkami za zwłokę w terminie 30 dni od dnia ich powstania,
   
• zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego o zamiarze prowadzenia działalności w zakresie zwrotu,
   
• złożyć w urzędzie skarbowym kaucję gwarancyjną w wysokości 5 mln zł w formie depozytu pieniężnego, gwarancji bankowych lub co najmniej trzyletnich obligacji Skarbu Państwa,
   
• uzyskać od Ministra Finansów zaświadczenie o spełnieniu wszystkich ww. warunków; zaświadczenie to jest ważne nie dłużej niż 2 lata.

Kaucja wpłacana przez podmiot, który będzie dokonywał zwrotów na rzecz podróżnych z krajów spoza Unii Europejskiej, podlega zwrotowi po zakończeniu przez niego działalności związanej z dokonywaniem zwrotów.

3. W jaki sposób dokonywany jest zwrot podatku na rzecz podróżnych?

Przede wszystkim należy podkreślić, że zwrot podatku może być dokonany, jeżeli podróżny wywiózł zakupiony towar poza terytorium Unii Europejskiej nie później niż w ostatnim dniu trzeciego miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonał zakupu.

Aby podróżny mógł ubiegać się o zwrot podatku VAT, minimalna kwota łącznej wartości zakupów wraz z podatkiem musi wynosić 200 zł.

Kwota ta określona została przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie minimalnej łącznej wartości zakupów, przy której podróżny może żądać zwrotu podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 68, poz. 362) i dotyczy jednego dokumentu.

Podstawą do dokonania zwrotu podatku jest przedstawienie przez podróżnego dokumentu wystawionego przez sprzedawcę, na którym urząd celny potwierdził wywóz towarów stemplem zaopatrzonym w numerator. 

Ustawodawca nie określił wzoru dokumentu, jednak w rozporządzeniu wykonawczym z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie określenia wzorów: znaku informującego podróżnych o możliwości zakupu w punktach sprzedaży towarów, od których przysługuje zwrot podatku od towarów i usług, oraz stempla potwierdzającego wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej, a także określenia niezbędnych danych, które powinien zawierać dokument będący podstawą do dokonania zwrotu podatku podróżnym (Dz. U. z 2014 r. poz. 426), znajdziemy informacje o tym, jakie dane powinny znaleźć się w dokumencie wystawianym przez sprzedawcę.

W tym samym rozporządzeniu z 28 marca 2011 r. w załącznikach znajduje się "Wzór znaku do oznaczania punktów sprzedaży towarów informującego podróżnych o możliwości zakupu towarów, od których przysługuje zwrot podatku od towarów i usług" oraz "Wzór stempla potwierdzającego wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej na dokumencie będącym podstawą do zwrotu podróżnym podatku od towarów i usług".

Do dokumentu powinien być przymocowany wystawiony przez sprzedawcę paragon z kasy rejestrującej. Wywóz towaru powinien być potwierdzony na ww. dokumencie przez urząd celny po sprawdzeniu zgodności danych dotyczących podróżnego, zawartych w tym dokumencie z danymi zawartymi w przedstawionym paszporcie lub innym dokumencie stwierdzającym tożsamość.

W przypadku gdy podróżny opuszcza terytorium UE z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju, zwrot podatku przysługuje, jeżeli dokument, o którym mowa, został potwierdzony przez urząd celny, przez który towary zostały wywiezione z Unii Europejskiej.

Funkcjonariusz potwierdza wywóz towarów, jednak nie musi każdorazowo badać, czy towary znajdują się w stanie nienaruszonym.

Zwrot podatku dokonywany jest w złotych polskich w formie wypłaty gotówkowej, polecenia przelewu, czeku rozrachunkowego lub karty płatniczej.

4. Jaką stawką opodatkowana jest sprzedaż dokonywana w systemie TAX FREE?

W przypadku gdy sprzedawca dokonuje dostawy towarów podróżnym spoza Wspólnoty z zastosowaniem procedury zwrotu podatku, stosuje on stawkę podatku 0%, co wynika z art. 129 ustawy o VAT. Stawka ta nie ma jednak zastosowania w momencie sprzedaży, lecz dopiero po otrzymaniu dokumentu potwierdzającego, że zakupiony u niego towar został przez nabywcę wywieziony poza granicę Wspólnoty. Jeżeli dokument zostanie zwrócony do sprzedawcy przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, w którym dokonana była sprzedaż, w tej właśnie deklaracji wykazuje się sprzedaż opodatkowaną według stawki 0%.

Brak potwierdzenia wywozu towaru poza granice Wspólnoty powoduje, że w rozliczeniu za miesiąc, w którym dokonano dostawy, jest ona opodatkowana według stawki krajowej (na podstawie ewidencji prowadzonej za pomocą kasy rejestrującej).

Otrzymanie dokumentów potwierdzających wywóz towarów poza terytorium Wspólnoty po upływie terminu do złożenia deklaracji za dany okres rozliczeniowy, nie później jednak niż przed upływem 10 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dokonano dostawy, upoważnia do dokonania korekty podatku należnego w deklaracji za okres, w którym podatnik otrzymał dokument.