Odliczenie VAT przy użytkowaniu samochodów

Aby podatnik miał prawo do pełnego odliczenia VAT przy użytkowaniu na podstawie najmu samochodów osobowych lub pojazdów samochodowych o dmc nieprzekraczającej 3,5 tony, musi spełnić warunki wynikające z ustawy o VAT. Jest tak m.in. gdy przedmiotem jego działalności jest oddanie ich w odpłatne używanie innym kontrahentom na podstawie stosownej umowy i samochody te są przez podatnika przeznaczone wyłącznie do wykorzystania na te cele przez okres nie krótszy niż sześć miesięcy.

STAN FAKTYCZNY:

We wniosku o interpretację spółka wskazała, że podstawowym przedmiotem jej działalności jest świadczenie usług pomocy drogowej. W ramach tych usług jest zobowiązana także do krótkoterminowego udostępnienia klientowi pojazdu zastępczego (w zdecydowanej większości są to samochody osobowe). Z uwagi na to, że nie dysponuje własnymi pojazdami, współpracuje z wypożyczalniami samochodów. Rozliczenie usługi odbywa się dwuetapowo: w pierwszej kolejności wypożyczalnia wystawia fakturę VAT na spółkę, a następnie spółka przenosi poniesiony wydatek na podmiot, na rzecz którego świadczyła usługi pomocy drogowej, tzn. koncern samochodowy gwarantujący nabywcom swoich samochodów programy pomocy drogowej.

Zdaniem spółki, w przedstawionym stanie faktycznym nie dochodzi do nabycia przez nią pojazdów, a zatem ograniczenie wynikające z art. 86 ust. 3 ustawy o VAT (w stanie prawnym obowiązującym w 2009 r.) nie może mieć zastosowania. Opisana przez spółkę sytuacja nie podlega także jej zdaniem regulacji art. 86 ust. 7 ustawy o VAT, z uwagi na to, że spółka nie użytkuje tych samochodów, bowiem są one wynajmowane na rzecz jej klientów. Zdaniem spółki to klienci są ich bezpośrednimi użytkownikami. W związku z tym w ocenie spółki przysługuje jej prawo do pełnego odliczenia VAT.

Organ podatkowy uznał stanowisko to za nieprawidłowe. Jego zdaniem spółka wynajmując na podstawie umowy najmu samochody będące przedmiotem pytania, które następnie udostępnia podmiotom trzecim w ramach świadczonej przez siebie usługi kompleksowej za wynagrodzeniem, staje się ich użytkownikiem, a z uwagi na to, że nie spełnia warunku wynikającego z art. 86 ust. 3 pkt 7 ustawy o VAT, nie przysługuje jej prawo do pełnego odliczenia VAT. Stanowisko to podtrzymał WSA w Poznaniu, do którego spółka wniosła skargę. Na skutek skargi kasacyjnej spółki sprawa trafiła do NSA.

SĄD ORZEKŁ:

NSA uznał, że skarga jest nieuzasadniona. Jak wskazał, w art. 86 ust. 3 ustawy o VAT (w brzmieniu obowiązującym w 2009 r.) ustawodawca wprowadził ograniczenia prawa do odliczenia VAT. Możliwość odliczenia całego podatku istnieje:

po pierwsze, gdy dopuszczalna masa pojazdu przekracza 3,5 tony,
po drugie, w przypadku pojazdów, których dopuszczalna masa całkowita nie przekracza 3,5 tony, ale charakteryzują się one cechami określonymi w art. 86 ust. 4 pkt 1-6 ustawy,
po trzecie, gdy przedmiotem działalności podatnika jest odprzedaż samochodów (art. 86 ust. 4 pkt 7 lit. a) ustawy) lub gdy przedmiotem tej działalności jest oddanie w odpłatne używanie samochodów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym charakterze i samochody te są przez podatnika przeznaczone wyłącznie do wykorzystania na te cele przez okres nie krótszy niż sześć miesięcy (art. 86 ust. 4 pkt 7 lit. b) ustawy.

Zdaniem Sądu, z uwagi na to, że spółka nie spełnia ostatniego ze wskazanych warunków, przysługuje jej ograniczone prawo do odliczenia VAT na podstawie art. 86 ust. 7 ustawy o VAT.

(wyrok NSA z dnia 10 listopada 2011 r., sygn. akt I FSK 148/11 - orzeczenie prawomocne)

Komentarz redakcji Należy podkreślić, że od dnia 1 stycznia 2011 r. przepisy art. 86 ust. 3-7a ustawy o VAT zostały uchylone. Obecnie zasady odliczania VAT przy nabyciu (czy użytkowaniu) na potrzeby działalności gospodarczej samochodów regulują przepisy art. 3- 6 ustawy o zmianie ustawy o VAT oraz ustawy o transporcie drogowym (Dz. U. z 2010 r. nr 247, poz. 1652 ze zm.). Są one bardzo podobne do tych, które wynikały z uchylonego art. 86 ust. 3-7a ustawy o VAT. Zatem także obecnie, aby podatnik miał prawo do pełnego odliczenia VAT przy nabyciu (czy użytkowaniu na podstawie umowy najmu, leasingu) samochodów o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony musi spełnić warunki wskazane w art. 3 ust. 2 ustawy nowelizującej. Tak więc podatnik ma prawo do pełnego odliczenia VAT m.in. w sytuacji, gdy przedmiotem jego działalności jest oddanie w odpłatne używanie samochodów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym charakterze i pojazdy te są przez niego przeznaczone wyłącznie do wykorzystania na te cele przez okres nie krótszy niż sześć miesięcy.