Sprzedaż samochodu wykupionego z leasingu a rozliczenie VAT

Zawarliśmy umowę leasingu operacyjnego na samochód osobowy. Po zakończeniu umowy zamierzamy samochód wykupić. Wartość wykupu wynosić będzie około 2.000 zł. Samochodu nie będziemy wprowadzać do ewidencji środków trwałych, ale jako wyposażenie. Ponadto po jakimś czasie od wykupu samochód zamierzamy przekazać na cele osobiste jednemu ze wspólników. Jak w tym przypadku rozliczyć podatek VAT?

W sytuacji wykupu samochodu osobowego z leasingu operacyjnego transakcję tę traktuje się jako odrębną czynność od umowy leasingu. W związku z tym podatnik przy wykupie samochodu ma prawo do odliczenia 60% kwoty VAT z faktury, nie więcej niż 6.000 zł, nawet jeżeli VAT odliczony z rat leasingowych osiągnął już limit 6.000 zł.

Przekazanie na cele osobiste samochodu, przy nabyciu którego przysługiwało prawo do odliczenia VAT, będzie stanowiło czynność podlegającą opodatkowaniu VAT. Jeżeli przekazanie to następuje w ciągu pół roku od wykupu z leasingu, podatnik nie ma prawa do zastosowania zwolnienia do tej czynności. Za podstawę opodatkowania w tym przypadku przyjmuje się wartość rynkową netto pojazdu.

Aby uniknąć obowiązku opodatkowania stawką podstawową nieodpłatnego przekazania samochodu na cele osobiste, warto wstrzymać się z tą czynnością. Jeżeli minie bowiem co najmniej pół roku od wykupu, przedmiotem przekazania będzie towar używany, o którym mowa w art. 43 ust. 2 ustawy o VAT i przekazanie to będzie zwolnione z VAT na podstawie § 13 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o VAT (Dz. U. z 2011 r. nr 73, poz. 392 ze zm.).

W tym przypadku może jednak wystąpić konieczność skorygowania odliczonego VAT z faktury wykupu - gdy przekazanie to nastąpi w tzw. "okresie korekty". Jeżeli samochód po wykupie z leasingu został zaliczony do środków trwałych, a jego wartość początkowa przekracza 15.000 zł, okres korekty wynosi 5 lat, licząc od roku, w którym nastąpiło oddanie samochodu do użytkowania. Natomiast gdy wartość samochodu jest niższa, okres korekty wynosi 12 miesięcy, licząc od końca okresu rozliczeniowego, w którym wydano samochód do użytkowania (przykład).

W praktyce zdarzają się także sytuacje, gdy podatnik wykorzystuje samochód osobowy na podstawie umowy leasingu operacyjnego do czynności opodatkowanych, lecz po wykupie z leasingu samochód ten bezpośrednio przekazuje na cele osobiste. W tym przypadku, moim zdaniem, jeżeli po wykupie samochodu z leasingu nie będzie on już wykorzystywany w działalności opodatkowanej, lecz bezpośrednio zostanie przekazany na cele osobiste, podatnik nie ma prawa do odliczania VAT z faktury wykupu. To z kolei nie zobowiązuje podatnika do wykazania VAT należnego od przekazania samochodu na cele osobiste, bowiem art. 7 ust. 2 ustawy o VAT ma zastosowanie tylko do towarów, w stosunku do których podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT.

Ponadto, jak wyjaśniło Ministerstwo Finansów w odpowiedzi udzielonej na zapytanie naszego Wydawnictwa (pismo z dnia 19 grudnia 2011 r.), przepisy o VAT określają, że dla realizacji prawa do odliczenia podatku VAT niezbędne jest istnienie związku pomiędzy dokonywanymi zakupami a wykonywaną działalnością gospodarczą i to, co do zasady, działalnością opodatkowaną VAT. Tak więc, jeśli podatnik zakupuje towary z przeznaczeniem na własne cele osobiste lub cele osobiste pracowników, brak jest podstaw do odliczenia podatku naliczonego z tego tytułu.

Przykład

Podatnik wykupił z leasingu samochód osobowy w grudniu 2011 r., odliczył 60% kwoty VAT określonej w fakturze, czyli 550 zł. Przekazanie tego samochodu w listopadzie 2012 r. na cele osobiste było zwolnione z VAT (minęło pół roku od wykupu). Podatnik musiał jednak skorygować cały odliczony VAT od wykupu, czyli kwotę 550 zł (przekazanie nastąpiło w okresie korekty, który wynosi w tym przypadku 12 miesięcy).

Gdyby podatnik przekazał ten samochód na cele osobiste w styczniu 2013 r. (lub później), to wówczas przekazanie to nie wywoła żadnych skutków w VAT. Nie trzeba będzie korygować VAT od tego przekazania, gdyż minie już 12-miesięczny okres korekty.