Odliczanie VAT od nabycia i użytkowania samochodów

W firmie użytkuję samochód osobowy wykorzystywany na cele mieszane. Do tego samochodu zakupiłem części oraz akcesoria, ponosząc z tego tytułu również koszty przesyłki. Czy mogę odliczyć cały VAT dotyczący kosztów przesyłki, czy też mam odliczyć tylko 50% VAT?

Ustawodawca, wprowadzając 50% ograniczenie przy odliczaniu podatku naliczonego w stosunku do samochodów wykorzystywanych zarówno do działalności gospodarczej, jak i do celów prywatnych, dokonał wyliczenia wydatków objętych tych ograniczeniem. Katalog wydatków, co do których ma zastosowanie ograniczone prawo do odliczenia VAT, został zawarty w art. 86a ust. 2 ustawy o VAT.

Zgodnie z treścią art. 86a ust. 2 ustawy do wydatków związanych z pojazdami samochodowymi wykorzystywanymi na cele mieszane, zalicza się wydatki dotyczące:

1) nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów oraz nabycia lub importu ich części składowych;

2) używania tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, związane z tą umową, inne niż wymienione w pkt 3;

3) nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów.

Z zacytowanego przepisu wynika, że ograniczeniem objęte zostały trzy kategorie wydatków. Ponadto w przepisie tym nie posłużono się zwrotem: "w szczególności", a więc należy uznać, że katalog wydatków związanych z samochodem osobowym, co do których przysługuje 50% odliczenie, ma charakter zamknięty (vide: wyjaśnienia Ministerstwa Finansów zamieszczone na stronie internetowej www.finanse.mf.gov.pl zatytułowane: "Nowe zasady odliczania podatku VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi"). Z tym, że ustawodawca w art. 86a ust. 2 pkt 3 ustawy o VAT stwierdził, że 50% ograniczenie stosuje się również do wydatków dotyczących "innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem pojazdów samochodowych", nie wskazując dokładnie, o jakie wydatki chodzi. W ww. wyjaśnieniach Ministerstwo Finansów podało, że wydatki z tytułu nabycia innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów obejmują przykładowo opłaty za parking i przejazd autostradą. Natomiast z uzasadnienia do projektu ustawy z dnia 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (na mocy której wprowadzono przepis art. 86a ust. 2 ustawy o VAT w obecnym brzmieniu) wynika, że od wszystkich wydatków związanych z pojazdami samochodowymi służącymi użytkowi mieszanemu przysługuje podatnikowi prawo do odliczenia 50% kwoty podatku naliczonego. Podobnie w decyzji wykonawczej Rady z dnia 17 grudnia 2013 r. upoważniającej Polskę do stosowania środków stanowiących odstępstwo od art. 26 ust. 1 lit. a) i art. 168 dyrektywy w sprawie VAT wskazano, że Polska jest upoważniona do ograniczenia do wysokości 50% prawa do odliczenia VAT naliczanego od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi niewykorzystywanymi wyłącznie do działalności gospodarczej (art. 1 ust. 1 ww. decyzji).

Bez wątpienia wydatki poniesione z tytułu zakupu części oraz akcesoriów do samochodów osobowych mieszczą się w ramach wydatków wskazanych w treści art. 86a ust. 2 pkt 3 ustawy o VAT jako wydatki dotyczące usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów i z ich tytułu przysługuje 50% prawo do odliczenia VAT. Istnieją natomiast wątpliwości co do wydatków związanych z przesyłką (dostarczeniem) do podatnika zakupionego towaru w postaci części zamiennych bądź akcesoriów do samochodów osobowych. Mogłoby się wydawać, że zastosowanie 50% ograniczenia w tym przypadku jest zbyt daleko idące. Ale trzeba mieć na względzie, że celem nabywcy jest kupno części/akcesoriów do użytkowanego samochodu osobowego (które są objęte 50% ograniczeniem) z ich dostarczeniem do wskazanego miejsca, a nie nabycie odrębnej usługi transportowej. A zatem wydaje się, że 50% ograniczeniem w odliczeniu VAT powinna być również objęta zakupiona przez nabywcę usługa transportowa. Dla nabywcy bowiem zakup usługi transportowej nie jest celem samym w sobie, a jedynie środkiem prowadzącym do zrealizowania dostawy towarów, z tytułu której nie przysługuje mu pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Reasumując, zdaniem redakcji Czytelnik jest uprawniony do odliczenia jedynie 50% VAT z tytułu poniesionych kosztów przesyłki towaru w postaci części zamiennych/akcesoriów do samochodu osobowego wykorzystywanego do celów mieszanych.

Podatnik zawarł w dniu 17 kwietnia 2014 r. umowę leasingu, której przedmiotem jest samochód wykorzystywany zarówno w działalności gospodarczej, jak i do celów prywatnych. Czy trzeba zgłosić ww. umowę do urzędu skarbowego? Czy od wpłaty początkowej i poszczególnych rat leasingowych przysługuje tylko 50% odliczenie?

W myśl art. 86a ust. 2 pkt 2 w związku z art. 86a ust. 1 ustawy o VAT, podatnik używający samochodu do celów mieszanych ma prawo do odliczenia 50% podatku VAT od wydatków związanych z umową leasingową (np. czynszu inicjalnego, rat leasingowych lub innych płatności wynikających z umowy leasingu).

Czytelnikowi przysługuje więc prawo do odliczenia VAT z tytułu wpłaty początkowej i poszczególnych rat leasingowych wynikających z umowy leasingu zawartej w dniu 17 kwietnia 2014 r. w wysokości 50% kwoty VAT z faktur wystawionych przez firmę leasingową. Ponadto nie ma on obowiązku zarejestrowania ww. umowy we właściwym urzędzie skarbowym, gdyż art. 13 ustawy nowelizującej z dnia 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 312), zapewniając ochronę tzw. praw nabytych, odnosi się do umów leasingu zawartych przed dniem 1 kwietnia 2014 r.

Posiadam samochody osobowe zakupione w 2013 r., które wykorzystuję wyłącznie do celów prowadzonej działalności gospodarczej. Do dnia dzisiejszego nie złożyłem informacji VAT-26, a od wydatków poniesionych od 1 kwietnia 2014 r. w związku z eksploatacją tych samochodów odliczyłem 50% VAT (od paliwa nie odliczyłem w ogóle VAT). Czy mogę jeszcze złożyć VAT-26 i od tego momentu odliczać 100% VAT od zakupu paliwa i innych wydatków eksploatacyjnych dotyczących ww. samochodów?

Podatnik zamierzający wykorzystywać samochody osobowe wyłącznie do działalności gospodarczej musi złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego informację o tych pojazdach w terminie 7 dni od dnia, w którym zostanie poniesiony pierwszy wydatek związany z tymi pojazdami (art. 86a ust. 12 ustawy o VAT). Obowiązek ten dotyczy nie tylko samochodów nabytych/leasingowanych od 1 kwietnia 2014 r., lecz również tych użytkowanych przed tą datą. Warto bowiem zwrócić uwagę na brzmienie art. 8 ustawy nowelizującej z dnia 7 lutego 2014 r. Przepis ten stanowi, że w przypadku pojazdów nabytych (także importowanych, wytworzonych przez podatnika lub używanych na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze) przed dniem 1 kwietnia 2014 r. informację VAT-26 składa się w terminie 7 dni od dnia, w którym poniesiono pierwszy od 1 kwietnia 2014 r. wydatek związany z tymi pojazdami.

Niezłożenie powyższej informacji w ww. terminie oznacza, że dla celów podatku VAT taki samochód jest uznawany za samochód służący zarówno działalności gospodarczej, jak i celom prywatnym podatnika, co do którego przysługuje prawo do ograniczonego odliczenia podatku naliczonego. Dopiero od dnia złożenia informacji VAT-26 przyjmuje się, że dany pojazd samochodowy jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej (stosownie do brzmienia art. 86a ust. 13 ustawy o VAT).

Przykładowo, jeśli podatnik zakupił samochód osobowy w 2013 r., a po 1 kwietnia 2014 r. pierwszego wydatku związanego z tym samochodem (wykorzystywanym wyłącznie w celach służbowych) dokonał 2 czerwca 2014 r. (np. zakupił opony), to informacja VAT-26 powinna zostać złożona najpóźniej do dnia 9 czerwca 2014 r. Jeśli informacja ta została złożona po upływie tego terminu, to podatnik nie ma prawa do pełnego odliczenia VAT z tytułu zakupu opon (odlicza jedynie 50% VAT z faktury).

Z pytania nie wynika, czy niezłożenie do dnia dzisiejszego informacji VAT-26 wynika z niedopatrzenia czy też zmiany wykorzystywania zakupionych w 2013 r. samochodów osobowych. Obowiązek złożenia informacji na formularzu VAT-26 dotyczy bowiem także sytuacji, w której podatnik decyduje o zmianie wykorzystywania pojazdu z "mieszanego" na wykorzystywanie wyłącznie do działalności gospodarczej. Bez względu jednak na powód niezłożenia ww. informacji uznaje się, że samochody osobowe zakupione przez Czytelnika w 2013 r., od 1 kwietnia 2014 r. służą użytkowi "mieszanemu". W konsekwencji dotychczas poniesione wydatki (mimo że pojazdy te były wykorzystywane wyłącznie na potrzeby działalności gospodarczej) uprawniają do odliczania podatku VAT wyłącznie w 50% (za wyjątkiem paliwa, gdyż odliczenie VAT od paliwa do samochodów osobowych do dnia 30 czerwca 2015 r. w ogóle nie przysługuje). Tym samym Czytelnik prawidłowo dokonywał od 1 kwietnia 2014 r. ograniczonego odliczania VAT z tytułu wydatków poniesionych w stosunku do samochodów osobowych zakupionych w 2013 r., co do których nie złożył informacji VAT-26.

Z tym, że Czytelnik będzie mógł odliczać VAT w pełnej wysokości od wydatków związanych z tymi samochodami, ale dopiero od dnia złożenia informacji VAT-26. Trzeba jednak pamiętać o innych obowiązkach nałożonych przepisami ustawy o VAT w odniesieniu do samochodów wykorzystywanych wyłącznie w działalności gospodarczej podatnika (tj. o ustaleniu zasad używania tych samochodów w sposób wykluczający ich użycie do celów prywatnych i prowadzeniu ewidencji przebiegu pojazdu stosownie do wymogów wynikających z art. 86a ust. 6–8 ustawy o VAT).

Prowadzimy działalność polegającą na sprzedaży energii cieplnej i elektrycznej. Jak szczegółowe informacje należy wpisywać do ewidencji przebiegu pojazdu, głównie w pozycjach dotyczących "opisu trasy" oraz "celu wyjazdu". Czy w przypadku, kiedy nasz pracownik wyjeżdża odczytywać liczniki ciepła i liczniki elektryczne można wpisać w pozycji "skąd –dokąd", np. teren miasta X, a w pozycji "cel wyjazdu" – np. spisywanie liczników? Czy może trzeba wpisywać każdy punkt odczytu osobno, tj. ulicę i numer obiektu?

Podatnik użytkujący samochód wyłącznie do celów służbowych, aby móc odliczać VAT w pełnej wysokości, zobowiązany jest do prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu. Ewidencja ta ma być prowadzona przez cały okres, w którym podatnik wykorzystuje samochód wyłącznie na potrzeby działalności gospodarczej i musi być bardzo szczegółowa, gdyż zawarte w niej informacje powinny jednoznacznie potwierdzać, że w ramach użytkowania danego pojazdu nie wystąpiły przypadki jego użycia do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą.

W art. 86a ust. 7 ustawy o VAT wskazano dane, jakie powinny być zamieszczone w każdej ewidencji przebiegu pojazdu, czyli:

1) numer rejestracyjny pojazdu samochodowego;

2) dzień rozpoczęcia i zakończenia prowadzenia ewidencji;

3) stan licznika przebiegu pojazdu samochodowego na dzień rozpoczęcia prowadzenia ewidencji, na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji;

4) wpis osoby kierującej pojazdem samochodowym dotyczący każdego wykorzystania tego pojazdu, obejmujący:

a) kolejny numer wpisu,

b) datę i cel wyjazdu,

c) opis trasy (skąd – dokąd),

d) liczbę przejechanych kilometrów,

e) imię i nazwisko osoby kierującej pojazdem

– potwierdzony przez podatnika na koniec każdego okresu rozliczeniowego w zakresie autentyczności wpisu osoby kierującej pojazdem, jeżeli nie jest ona podatnikiem;

5) liczbę przejechanych kilometrów na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji.

Przykładowy wzór ewidencji publikowaliśmy w Poradniku VAT nr 8 z 20 kwietnia br.

Ustawodawca, formułując ww. wymogi, nie wskazał w sposób szczegółowy, co powinny zawierać poszczególne pozycje ewidencji przebiegu pojazdu. Trzeba jednak pamiętać o konsekwencjach wynikających z wadliwości prowadzonej ewidencji przebiegu pojazdu, np. z niepełnych zapisów czy luk w poszczególnych pozycjach, które mogłyby prowadzić do wniosku, że podatnik wykorzystywał dany pojazd nie tylko na cele działalności gospodarczej. W takim bowiem przypadku (jeśli organ podatkowy stwierdziłby brak wyłączności użytku pojazdu na cele działalności gospodarczej), podatnikowi przysługiwałoby jedynie prawo do ograniczonego (50%) odliczenia VAT z tytułu wszystkich wydatków ponoszonych od początku używania danego pojazdu.

Tak też uznało Ministerstwo Finansów w wyjaśnieniach zamieszczonych na stronie internetowej www.finanse.mf.gov.pl zatytułowanych "Nowe zasady odliczania podatku VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi". W wyjaśnieniach tych wskazano również na zasadę jednego wpisu w sytuacji, gdy osoba kierująca pojazdem odbyła w jednym dniu kilka podróży służbowych na terenie różnych miast w Polsce. Ministerstwo przyjęło, że można wówczas dokonać jednego wpisu (na koniec dnia), ale zawierającego cel wyjazdu w poszczególnych miastach (np. nazwy zaopatrywanych sklepów).

Biorąc powyższe pod uwagę, a w szczególności konsekwencje wynikające z wadliwości prowadzonej ewidencji przebiegu pojazdu skutkujące brakiem prawa do pełnego odliczenia VAT, należałoby stwierdzić, że podatnicy możliwie najdokładniej powinni wpisywać w ewidencji przebiegu pojazdu "cel wyjazdu" i "opis trasy". Wydaje się więc, że pracownik Czytelnika, odczytując liczniki ciepła i liczniki elektryczne na terenie danego miasta, może dokonać jednego wpisu na koniec dnia i w pozycji dotyczącej "opisu trasy" (skąd-dokąd) wpisać jedynie nazwę miasta. Jednak w pozycji dotyczącej "celu wyjazdu" powinny się znaleźć szczegółowe informacje odnoszące się do poszczególnych punktów odczytu liczników (określenie "celu wyjazdu" tylko jako "spisywanie liczników" jest zdaniem redakcji niewystarczające). Takie postępowanie ograniczy ryzyko związane z zakwestionowaniem przez organ podatkowy prawa do pełnego odliczenia VAT.

Spółka używa na podstawie umowy najmu samochody, które są wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej. Samochody te są użytkowane przez pracowników spółki w ramach wykonywania przez nich obowiązków służbowych. Z uwagi na to, że spółka nie posiada parkingu służbowego, pracownicy często wracając np. z delegacji parkują samochody pod swoimi domami, a następnego dnia jadą do siedziby firmy, gdzie świadczą pracę. Czy w tej sytuacji spółka może odliczyć w pełnej wysokości VAT od wydatków związanych z eksploatacją tych samochodów?

Aby podatnik mógł dokonać pełnego odliczenia VAT z tytułu wydatków związanych z eksploatacją pojazdów samochodowych (których konstrukcja nie pozwala na 100% odliczenie podatku naliczonego) muszą zostać spełnione łącznie dwie przesłanki określone w art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT, tj.:

• sposób wykorzystania pojazdów (zwłaszcza określony w ustalonych przez podatnika zasadach ich używania) wyklucza ich użycie do celów prywatnych,
• wykluczenie użytku prywatnego musi zostać potwierdzone prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu.

Trzeba podkreślić, że fakt wykorzystania samochodów wyłącznie w działalności gospodarczej jest rozpatrywany w kategoriach obiektywnych. Wystarczy bowiem możliwość nawet tylko jednorazowego użycia pojazdu do celów prywatnych, aby uznać, że pojazd ten służy użytkowi mieszanemu, a tym samym podatnikowi przysługuje 50% ograniczenie w odliczeniu VAT (vide: broszura informacyjna zamieszczona przez Ministerstwo Finansów na stronie internetowej www.finanse.mf.gov.pl pt. "Nowe zasady odliczania podatku VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi"). Ponadto, jak czytamy w uzasadnieniu do ustawy nowelizacyjnej z dnia 7 lutego 2014 r., dla celów stosowania tego ograniczenia wykorzystywanie mieszane należy postrzegać w kategoriach potencjalnej, a nie faktycznej, możliwości użytku pojazdu do celów prywatnych. A zatem wystarczające jest jednorazowe użycie pojazdu do celów prywatnych (przykładowo: dojazd pracownika do pracy i z pracy), aby miało miejsce wykorzystanie mieszane.

Przepisy ustawy o VAT nie określają, w jaki sposób podatnik ma zapewnić w swojej firmie wyeliminowanie użytku prywatnego posiadanych samochodów. W ww. broszurze Ministerstwo Finansów stwierdziło, że podatnik: "(…) Przykładowo może tego dokonać za pomocą wprowadzonych regulaminów, umów, zarządzeń wraz z podjęciem dodatkowych działań zabezpieczających ich wykonanie. Działania te muszą być dostosowane do specyfiki działalności przedsiębiorstwa i sposobu używania dla jego celów pojazdów. Określone przez podatnika zasady używania pojazdów muszą obiektywnie potwierdzać, że pojazd jest wykorzystywany wyłącznie w działalności gospodarczej i nie ma możliwości prywatnego użytku tych pojazdów np. przez pracowników (przykładowo celem dojazdu do swojego miejsca zamieszkania) (…)". Dalej Ministerstwo, wskazując na konkretne okoliczności potwierdzające obiektywnie brak możliwości użytkowania prywatnego samochodu, podało, że taką okolicznością może być obowiązek zostawiania po godzinach pracy na parkingach przedsiębiorstwa pojazdów używanych przez pracowników, bez możliwości ich pobrania poza tymi godzinami, w tym na weekendy. Jednocześnie stwierdzono, że nie można obiektywnie uznać wykorzystywania pojazdu wyłącznie do celów działalności gospodarczej w sytuacji, gdy zostaną wprawdzie ustalone w przedsiębiorstwie podatnika zasady używania pojazdów, ale nie będą istniały żadne zabezpieczenia gwarantujące ich przestrzeganie (przykładowo, będzie istniał zakaz używania przez pracowników pojazdów do celów prywatnych, jednakże nikt nie będzie weryfikował, czy zakaz ten jest respektowany).

W sytuacji opisanej w pytaniu wydaje się, że nie jest możliwe obiektywne zagwarantowanie przez podatnika wykluczenia użytku prywatnego samochodów służbowych przez pracowników. Samochody te są bowiem parkowane w ich miejscu zamieszkania i istnieje potencjalna możliwość wykorzystania ich poza obowiązkami służbowymi wykonywanymi w spółce, dla celów prywatnych (np. podczas weekendu lub urlopu). Nie wydaje się też wystarczające zawarcie w regulaminie spółki ogólnych zapisów dotyczących zakazu używania pojazdów poza godzinami pracy czy też szczegółowych zapisów odnoszących się do danych osobowych pracowników użytkujących samochody służbowe i konkretnych adresów, pod którymi parkowane są te pojazdy. W dalszym bowiem ciągu istnieje potencjalna możliwość wykorzystania tych samochodów do celów prywatnych, niezwiązanych z prowadzoną przez spółkę działalnością gospodarczą. A jeśli nie ma możliwości wykluczenia (a nie ograniczenia) użytku tych samochodów do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, to nie może być mowy o spełnieniu warunku określonego w art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT i pełnym odliczeniu VAT.

W konsekwencji Czytelnikowi przysługuje – zdaniem redakcji – prawo do odliczenia jedynie 50% kwoty VAT z faktur dokumentujących wydatki eksploatacyjne ponoszone w stosunku do tych samochodów służbowych, które są parkowane w miejscu zamieszkania pracowników spółki.

W 2013 r. zakupiliśmy samochód z dwoma rzędami siedzeń i uzyskaliśmy zaświadczenie VAT-4. Od 1 kwietnia 2014 r. samochód ten wykorzystywany jest do działalności mieszanej. Czy od zakupu paliwa do tego samochodu i innych wydatków z nim związanych możemy odliczać 50% podatku naliczonego?

Wśród pojazdów samochodowych, których konstrukcja wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do tych celów jest nieistotne, ustawodawca wymienił m.in. pojazdy samochodowe inne niż osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunku ścianą lub trwałą przegrodą a także pojazdy samochodowe inne niż osobowe, które posiadają kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu.

Zarówno w jednej, jak i w drugiej kategorii pojazdów mieszczą się takie, które mają jeden rząd siedzeń. Jest to zatem nieodzowny warunek pozwalający uznać pojazdy te za wykorzystywane – ze względu na swą konstrukcję – wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika.

W sytuacji przedstawionej w pytaniu podatnik posiada samochód z dwoma rzędami siedzeń. Wyklucza to zatem zakwalifikowanie tego pojazdu do ww. kategorii. Co do zasady zatem – jeżeli podatnik wykorzystuje od 1 kwietnia 2014 r. ww. pojazd na potrzeby mieszane (zarówno dla potrzeb działalności gospodarczej, jak i do celów prywatnych), to od wydatków do ww. pojazdu może odliczyć jedynie 50% podatku naliczonego. Jeśli chodzi o prawo do odliczenia VAT od zakupu paliwa, to przysługuje ono (w wysokości 50%) jedynie w przypadku, gdy dopuszczalna ładowność tego pojazdu jest równa lub większa niż 500 kg.

Czy w ewidencji zakupu VAT w przypadku gdy odliczam 50% podatku naliczonego od wydatków związanych z pojazdem samochodowym powinienem wpisać w rubryce "Wartość netto" całą kwotę wynikającą z faktury czy 50%?

W części D "Rozliczenie podatku naliczonego" deklaracji VAT wykazuje się wyłącznie wartość towarów i usług oraz kwotę podatku naliczonego (z uwzględnieniem korekt), w takiej wysokości, w jakiej podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego od należnego lub zwrot podatku naliczonego, na zasadach określonych w przepisach art. 86–92 ustawy o VAT, z uwzględnieniem przepisów wykonawczych, w okresie rozliczeniowym, za który składana jest deklaracja. Tak wynika z objaśnień do deklaracji VAT, które stanowią załącznik do rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wzorów deklaracji dla podatku od towarów i usług (Dz. U. poz. 394).

W poz. 39 ujmuje się wartość netto nabytych przez podatnika towarów i usług, które, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, oraz gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli są one zaliczone do środków trwałych nabywcy. Natomiast w poz. 40 wpisuje się kwotę podatku naliczonego od nabytych przez podatnika towarów i usług wymienionych w poz. 39. Z kolei w poz. 41 i 42 podaje się odpowiednio wartość netto i podatek naliczony od pozostałych nabyć towarów i usług.

Prowadzona przez podatnika ewidencja zakupu służy określeniu wysokości podatku naliczonego, podlegającego odliczeniu w danym okresie rozliczeniowym. Ewidencjonuje się w niej otrzymane faktury zakupu oraz dokumenty celne. Ewidencja ta powinna zatem zawierać wszystkie te zakupy, od których podatnik w całości (bądź w części) odlicza podatek naliczony. Żaden z przepisów ustawy o VAT nie wskazuje, czy w sytuacji gdy podatnik – zgodnie z obowiązującymi przepisami – odliczyć może 50% podatku VAT z faktury, powinien w ewidencji zakupu wpisać wynikającą z niej całą wartość netto, czy też tylko w 50%, tak jak w przypadku kwoty podatku naliczonego.

W związku z brakiem uregulowań ustawowych w tym zakresie, nie ma przeszkód aby w ewidencji zakupu w pozycji "wartość netto" podatnik wykazywał całą kwotę netto z faktury dokumentującej nabycie towaru czy usługi, natomiast w pozycji "podatek naliczony" wpisał 50% kwoty VAT.