Zakres zwolnienia z VAT towarów przekazywanych na cele charytatywne

Darowizny towarów podlegają, co do zasady, opodatkowaniu podatkiem VAT, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych i towary te nie są próbkami ani prezentami o małej wartości. Wynika to z art. 7 ust. 2 pkt 2 i ust. 3 ustawy o VAT.

Towary przekazywane w ten sposób podlegają opodatkowaniu VAT według stawki właściwej dla danego towaru. Od tej zasady istnieje wyjątek pozwalający na zwolnienie z VAT darowizny niektórych towarów. W myśl art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy o VAT, zwolniona z VAT jest dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 pkt 2, której przedmiotem są produkty spożywcze, z wyjątkiem napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2% oraz napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5%, jeżeli są one przekazywane na rzecz organizacji pożytku publicznego w rozumieniu ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, z przeznaczeniem na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez tę organizację.

Stosowanie w praktyce powołanego przepisu budzi pewne zastrzeżenia autora interpelacji poselskiej nr 34290 skierowanej do Ministra Finansów. Jego zdaniem w oparciu o powyższy przepis producenci żywności, jak również sklepy, hurtownie czy restauracje stosują omawiane zwolnienie z VAT do przekazywanej żywności na cele charytatywne. Ze zwolnienia tego nie mogą natomiast skorzystać pozostali producenci, np. obuwia czy ubrań. W tej sytuacji zadał on pytanie, czy producenci innych towarów niż produkty spożywcze będą również objęci tego typu zwolnieniem.

Minister Finansów w odpowiedzi na interpelację przypomniał, że funkcjonowanie systemu podatku od wartości dodanej w państwach członkowskich UE podlega ścisłej harmonizacji. Oznacza to, że wszystkie państwa członkowskie zobowiązane są do zapewnienia zgodności krajowych przepisów w zakresie tego podatku z regulacjami wynikającymi z prawa unijnego. Z tych względów również polskie przepisy dotyczące podatku VAT muszą być zgodne z przepisami unijnymi, w szczególności z przepisami dyrektywy 2006/112/WE Rady w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Dyrektywa ta uniemożliwia państwom członkowskim UE dowolne kształtowanie wysokości stawek podatkowych i zwolnień od tego podatku.

Resort podkreślił, że rozszerzenie zakresu zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy o VAT, nie znajduje podstaw w przepisach dyrektywy. W konsekwencji nie jest możliwe podjęcie inicjatywy legislacyjnej mającej na celu wprowadzenie w polskich przepisach dotyczących VAT zwolnienia od tego podatku dla darowizn wskazanych w interpelacji towarów (tj. obuwia i ubrań), w stosunku do których podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy ich nabyciu.