Poradnik VAT nr 9 (441) z dnia 10.05.2017

Sprzedaż samochodów osobowych a prawo do zwolnienia z VAT

Zajmujemy się naprawą samochodów i sprzedażą części samochodowych. Korzystamy przy tym ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT z uwagi na niskie obroty. Chcemy poszerzyć działalność gospodarczą o handel używanymi samochodami osobowymi kupowanymi w Niemczech. Czy w tej sytuacji nadal będziemy mogli korzystać ze zwolnienia z VAT?

W myśl art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, zwolniona od podatku jest sprzedaż dokonywana przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczy łącznie w poprzednim roku podatkowym, kwoty 200.000 zł (w 2016 r. limit ten wynosił 150.000 zł).

Ze zwolnienia z VAT korzysta także sprzedaż dokonywana przez podatnika rozpoczynającego wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu VAT w trakcie roku podatkowego, jeżeli przewiduje on, iż jej wartość nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, kwoty 200.000 zł (art. 113 ust. 9 ustawy o VAT).

Kalkulator limitu obrotów uprawniającego do zwolnienia z VAT dostępny jest w serwisie  www.kalkulatory.gofin.pl

Na mocy art. 18 ustawy z dnia 1 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2024), w sytuacji gdy podatnik w 2016 r. przekroczy limit w wysokości 150.000 zł, ale nie przekroczy 200.000 zł, może od 1 stycznia 2017 r. wybrać zwolnienie z VAT. Dotyczy to również podatników, którzy rozpoczęli wykonywanie czynności określonych w art. 5 ustawy o VAT w trakcie 2016 r. i ustalali limit sprzedaży proporcjonalnie do okresu prowadzonej działalności gospodarczej.

Z kolei w art. 113 ust. 13 ustawy ustawodawca wymienił czynności, których wykonywanie nie pozwala na korzystanie przez podatnika ze zwolnienia podmiotowego. Zgodnie z tym przepisem, zwolnień, o których mowa w art. 113 ust. 1 i 9, nie stosuje się m.in. do podatników dokonujących dostaw:

a) towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy,

b) towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:

• energii elektrycznej (PKWiU 35.11.10.0),
   
• wyrobów tytoniowych,
   
• samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit. e), zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,

c) budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a) i b),

d) terenów budowlanych,

e) nowych środków transportu.

Z powyższego wynika, iż podatnicy, którzy dokonują dostawy towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym (art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. b) ustawy), nie mogą korzystać z prawa do zwolnienia z opodatkowania.

W sytuacji przedstawionej w pytaniu należy więc ustalić, czy towary, którymi handluje Czytelnik, opodatkowane są akcyzą.

Ustawa z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2017 r. poz. 43 ze zm.), zgodnie z jej art. 1 ust. 1 określa opodatkowanie akcyzą m.in. wyrobów akcyzowych oraz samochodów osobowych.

Z art. 100 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym wynika natomiast, że przedmiotem opodatkowania akcyzą jest:

1) import samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym;

2) nabycie wewnątrzwspólnotowe samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym;

3) pierwsza sprzedaż na terytorium kraju samochodu osobowego niezarejestrowanego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym:

a) wyprodukowanego na terytorium kraju,

b) od którego nie została zapłacona akcyza z tytułu czynności, o których mowa w pkt 1 albo 2.

Opodatkowaniu akcyzą podlega również sprzedaż na terytorium kraju samochodu osobowego niezarejestrowanego na terytorium kraju, następująca po pierwszej sprzedaży, jeżeli wcześniej akcyza nie została zapłacona w należnej wysokości, a w wyniku kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej albo postępowania podatkowego nie ustalono, że podatek został zapłacony (art. 100 ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym).

Wydaje się więc, że zasadnym byłoby przyjęcie, że wyłączenie ze zwolnienia z opodatkowania ze względu na obroty dotyczy transakcji, które w danej sytuacji opodatkowane są akcyzą. Ponieważ sprzedaż samochodu w kolejnej fazie obrotu nie jest już opodatkowana podatkiem akcyzowym, zwolnienie podmiotowe z VAT powinno być zachowane.

Niestety, organy podatkowe w ogóle nie biorą pod uwagę brzmienia art. 100 ustawy o podatku akcyzowym, wychodząc z założenia, że art. 1 ust. 1 tej ustawy wskazuje, że generalnie samochody osobowe opodatkowane są akcyzą a to przesądza o zastosowaniu wyłączenia na mocy art. 113 ust. 13 ustawy o VAT.

Organy podatkowe uzasadniają swoje stanowisko tym, że wyłączenie ze zwolnienia podmiotowego z VAT odnosi się do podatników sprzedających towary opodatkowane podatkiem akcyzowym, a nie do podatników, na których ciąży obowiązek w podatku akcyzowym. Dlatego też fakt, czy od danej transakcji podatnik musi zapłacić akcyzę, czy też nie, jest zdaniem organów podatkowych bez znaczenia.

Jedynym wyjątkiem od tej zasady będzie dostawa samochodów zaliczanych przez podatnika do środków trwałych podlegających amortyzacji.

W sytuacji opisanej w pytaniu przedmiotem sprzedaży mają być samochody osobowe kupowane na terenie Niemiec, które zaliczane są do wyrobów akcyzowych. Zatem bez względu na to, czy nabycie to zostanie uznane za WNT czy nie a także czy Czytelnik będzie obowiązany do zapłaty podatku akcyzowego, prawo do zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT nie będzie mu w tej sytuacji przysługiwało.

Potwierdzeniem takiego stanowiska jest interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 9 marca 2016 r., nr IBPP2/4512-1066/15/EK, w której wyjaśnił, iż:

"(...) podatnicy dokonujący dostaw towarów akcyzowych niezaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji, nawet w przypadku obrotów nieprzekraczających kwoty limitu określonej w art. 113 ust. 1 lub obliczonej na podstawie ust. 9 tego artykułu ustawy o VAT, są podatnikami tego podatku i stosownie do zapisu art. 96 ust. 1 ustawy o VAT, obowiązani są przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 ustawy, złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne w zakresie podatku od towarów i usług. (...)

W tym miejscu należy wskazać przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (...), zgodnie z którym ustawa określa opodatkowanie podatkiem akcyzowym, zwanym dalej również «akcyzą», wyrobów akcyzowych oraz samochodów osobowych, organizację obrotu wyrobami akcyzowymi, a także oznaczanie znakami akcyzy. Zgodnie z powołanym artykułem samochody osobowe podlegają opodatkowaniu podatkiem akcyzowym.

Zatem Wnioskodawca sprzedaje samochody, które mając na uwadze literalne brzmienie art. 1 ust. 1 ww. ustawy o podatku akcyzowym, podlegają opodatkowaniu podatkiem akcyzowym. W takim przypadku Wnioskodawca dokonujący sprzedaży samochodów osobowych nie może korzystać ze zwolnienia podmiotowego pomimo, że na kolejnym etapie obrotu nie wystąpi obowiązek podatkowy w podatku akcyzowym. Wskazać bowiem należy, iż ustawodawca nie uzależnia stosowania zwolnienia podmiotowego od podatku od towarów i usług od tego czy na podatniku ciąży obowiązek podatkowy w akcyzie. Do utraty zwolnienia podmiotowego wystarczy, że sprzedawane towary są na liście wyrobów akcyzowych. (...)"