Rozszerzenie zastosowania stawki VAT 0% dla dostaw związanych z transportem morskim - zmiany od 1 stycznia 2017 r.

Ustawodawca zezwolił na stosowanie obniżonej stawki VAT w przypadku dostawy towarów oraz usług związanych m.in. z żeglugą morską. Rodzaje czynności, które mogą korzystać ze stawki VAT 0%, określone zostały w art. 83 ust. 1 ustawy o VAT. Wśród nich, w art. 83 ust. 1 pkt 1-4 wymieniono m.in.:

• dostaw na rzecz armatorów morskich:

1) pełnomorskich liniowców pasażerskich, pełnomorskich statków wycieczkowych i tym podobnych jednostek pływających do przewozu osób; pełnomorskich promów wszelkiego typu (PKWiU ex 30.11.21.0);

2) pełnomorskich tankowców do przewozu ropy naftowej, produktów przerobu ropy naftowej, chemikaliów oraz gazów skroplonych (PKWiU ex 30.11.22.0);

3) pełnomorskich chłodniowców, z wyłączeniem tankowców (PKWiU ex 30.11.23.0),

4) pozostałych statków pełnomorskich do przewozu ładunków suchych (stałych), z wyłączeniem barek morskich bez napędu (PKWiU ex 30.11.24.0);

5) pełnomorskich statków rybackich, pełnomorskich statków przetwórni oraz pełnomorskich pozostałych jednostek pływających do przetwarzania lub konserwowania produktów rybołówstwa (PKWiU ex 30.11.31.0);

6) pchaczy pełnomorskich (PKWiU ex 30.11.32.0);

7) statków szkolnych i badawczych rybołówstwa morskiego oraz statków ratowniczych morskich (PKWiU 30.11.33.0);

• import przez armatorów morskich środków transportu morskiego, rybołówstwa morskiego i statków ratowniczych morskich (CN 8901 10 10, 8901 20 10, 8901 30 10, 8901 90 10, 8902 00 10, ex 8905 90 10);
   
• dostawę i import części do środków transportu morskiego, rybołówstwa morskiego i statków ratowniczych morskich, o których mowa w art. 83 ust. 1 pkt 1 ustawy, i wyposażenia tych środków, z wyłączeniem wyposażenia służącego celom rozrywki i sportu - bez względu na to kto jest dostawcą, nabywcą lub importerem.

Ustawa z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych (Dz. U. poz. 1206), wprowadza zmiany do art. 83 ust. 1 pkt 1-4 ustawy o VAT, przy czym będą one obowiązywały dopiero od 1 stycznia 2017 r.

W wyniku nowelizacji rozszerzony zostanie katalog jednostek pływających, dla budowy i wyposażenia których zastosowanie będzie miała stawka VAT w wysokości 0%.

Z uzasadnienia do projektu tej ustawy wynika, że dla przemysłu okrętowego najkorzystniejszym rozwiązaniem jest objęcie stawką VAT w wysokości 0% maksymalnie szerokiego zakresu tej produkcji. Nowe brzmienie art. 83 ust. 1 pkt 1-4 ustawy o VAT będzie jak najpełniej oddawało możliwości wynikające z treści dyrektywy w sprawie VAT, w szczególności art. 148. Pozwoli to na jak najszersze skorzystanie z możliwości zastosowania stawki podatku VAT w wysokości 0%, jednocześnie pozostając w zgodzie z prawem unijnym.

Zgodnie z art. 148 dyrektywy w sprawie VAT, państwa członkowskie zwalniają m.in. następujące transakcje:

a) dostawy towarów w celu zaopatrzenia w paliwo i zaopatrzenia ogólnego jednostek pływających przeznaczonych do żeglugi na pełnym morzu i przewożących odpłatnie pasażerów lub używanych do celów handlowych, przemysłowych lub do połowów, jak również statków ratowniczych i udzielających pomocy na morzu oraz jednostek pływających przeznaczonych do rybołówstwa przybrzeżnego, z wyłączeniem, w przypadku tych ostatnich, dostaw prowiantu na pokład;

b) dostawy towarów w celu zaopatrzenia w paliwo i zaopatrzenia ogólnego okrętów wojennych objętych kodem 8906 10 00 nomenklatury scalonej (NS), opuszczających ich własne terytorium i kierujących się do portu lub kotwicowiska znajdującego się poza terytorium danego państwa członkowskiego;

c) dostawę, przebudowę, naprawę, konserwację, czarterowanie oraz wynajem jednostek pływających, o których mowa w lit. a) oraz dostawę, wynajem, naprawę i konserwację sprzętu, łącznie ze sprzętem rybackim, będącego częścią tych jednostek lub służącego ich eksploatacji;

d) świadczenie usług innych niż usługi, o których mowa w lit. c), na bezpośrednie potrzeby jednostek pływających, o których mowa w lit. a), oraz ich ładunków.

W aktualnie obowiązujących przepisach ustawy o VAT, typy statków objęte stawką VAT w wysokości 0% są enumeratywnie wymienione w art. 83 ust. 1 pkt 1 lit. a-g). Rozszerzając tę listę, uwzględniono ograniczenia wynikające z ww. dyrektywy w sprawie VAT. Zmiana ta będzie korzystna dla przemysłu okrętowego, ponieważ budowanych jest wiele innych typów jednostek niż wymienionych w polskich przepisach, które nie korzystają z obniżonej stawki VAT. Ponadto dotychczasowe ograniczenia w stosowaniu stawki 0% nie wynikają bezpośrednio z dyrektywy.

W związku z tym rozszerzony zostanie wykaz jednostek pływających poprzez wskazanie jedynie przykładowego katalogu tych jednostek, przy czym obecne preferencje dla środków transportu morskiego, rybołówstwa morskiego i statków ratowniczych morskich nie będą ograniczone.

Jednocześnie zrezygnowano z warunku dostawy jednostek pływających na rzecz armatorów morskich, który nie wynika wprost z dyrektywy w sprawie VAT i powoduje ograniczenie w stosowaniu preferencyjnej stawki podatku VAT. Istotą tej preferencji jest bowiem używanie danej jednostki do określonych celów, tj. do żeglugi na pełnym morzu i przewożenia odpłatnie pasażerów lub w celach handlowych, przemysłowych lub do połowów, jak również do celów ratowniczych i udzielania pomocy na morzu oraz do rybołówstwa przybrzeżnego. Zatem tylko takie wykorzystanie jednostek jest warunkiem skorzystania z 0% stawki VAT przy ich dostawie.

Rozszerzając katalog jednostek pływających mieszczących się w art. 83 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, umożliwiono skorzystanie z preferencyjnej stawki VAT dostawcom części oraz wyposażenia do tego typu jednostek, zarówno nowo budowanych, jak i eksploatowanych.

Doprecyzowano przepis art. 83 ust. 1 pkt 3, zgodnie z którym stawka VAT w wysokości 0% stosowana będzie do dostawy części i wyposażenia, jeżeli są one wbudowywane w te jednostki lub służą ich eksploatacji. Będzie to korzystne przede wszystkim dla stoczni, ponieważ poprawi się ich płynność finansowa (zamawiane części i wyposażenie do większej liczby statków byłoby kupowane przez stocznie w cenach netto).

Analogiczne rozwiązania do powyższych, zastosowano w zakresie importu jednostek pływających, ich części i wyposażenia (zmiana do art. 83 ust. 1 pkt 2 i 4 ustawy o VAT).