Kto od 2017 r. przesyła ewidencje VAT w formie JPK?

Mali i średni przedsiębiorcy prowadzący ewidencje VAT przy użyciu programu komputerowego muszą być przygotowani do przekazywania od przyszłego roku informacji o niej w formie JPK. Pierwszy raport składają za styczeń 2017 r. do 27 lutego 2017 r. Status przedsiębiorcy określa się na podstawie średniorocznego zatrudnienia i wyników finansowych za 2015 r. i 2016 r. Ponadto ostatniego dnia stycznia 2017 r. upływa przesunięty termin przesłania przez podmioty z sektora finansów publicznych informacji o ewidencji VAT za miesiące od lipca do grudnia 2016 r.

Status podatnika

Jednolity Plik Kontrolny (JPK) to zbiór danych tworzony z systemu informatycznego danego podmiotu poprzez ich bezpośredni eksport, posiadający schemat określony przez Ministra Rozwoju i Finansów.

Podatnicy, którzy prowadzą ewidencje VAT przy użyciu programów komputerowych, mają obowiązek przekazywać w formie JPK co miesiąc - bez wezwania organu podatkowego - informację o ewidencji. Stanowi o tym art. 82 § 1b Ordynacji podatkowej. Opisany obowiązek wdrażany jest stopniowo. Od przyszłego roku obejmie małych i średnich przedsiębiorców. Najwięksi podatnicy składają informacje za miesiące przypadające od 1 lipca 2016 r., a mikroprzedsiębiorcy będą przekazywać raporty za miesiące przypadające do 1 stycznia 2018 r.

Za małego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych: zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 mln euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 10 mln euro. Średni przedsiębiorca to taki, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych: zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 50 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 43 milionów euro. Zaliczenie danego podmiotu do kategorii małego lub średniego przedsiębiorcy zależy od łącznego spełnienia dwóch warunków: średniorocznego zatrudnienia oraz przynajmniej jednego z kryteriów finansowych (rocznego obrotu netto lub sumy aktywów).

Średnioroczne zatrudnienie określa się w przeliczeniu na pełne etaty. Nie uwzględnia się jednak pracowników przebywających na urlopach: macierzyńskich, na warunkach urlopu macierzyńskiego, ojcowskich, rodzicielskich i wychowawczych, a także zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego. Wielkości wyrażone w euro (roczny obrót netto i sumy aktywów bilansu) przelicza się na złote według średniego kursu ogłaszanego przez NBP w ostatnim dniu roku obrotowego wybranego do określenia statusu przedsiębiorcy.

W celu ustalenia statusu podatnika pod kątem obowiązku przesyłania od 2017 r. informacji o ewidencji VAT w formie JPK należy wziąć pod uwagę zatrudnienie i wyniki finansowe w 2015 r. i 2016 r., zakładając, że rok obrotowy pokrywa się z kalendarzowym (przykłady). W przypadku przedsiębiorcy działającego krócej niż rok, jego przewidywany obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych, a także średnioroczne zatrudnienie oszacowuje się na podstawie danych za ostatni okres, udokumentowany przez przedsiębiorcę.

Kryteria, na podstawie których określa się kategorię przedsiębiorcy, stosuje się do wszystkich podatników zobligowanych do prowadzenia ewidencji VAT określonej w art. 109 ust. 3 ustawy o VAT: osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej. Termin objęcia obowiązkiem przekazywania raportów zależy nie od tego, czy dany podmiot jest formalnie przedsiębiorcą, ale od wielkości i rozmiaru działalności. Wykładnia celowościowa i systemowa wdrażanych regulacji nakazuje stosować te same kryteria do podmiotów będących przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, jak i nieposiadających takiego statusu (por. interpretację ogólną Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2016 r., nr PK4.8012.55.2016).

Wysyłka pliku

Comiesięczne informacje o ewidencji VAT składa się Ministrowi Rozwoju i Finansów za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Przepisy prawa podatkowego nie przewidują innej formy ich przekazania, np. na CD lub DVD.

Nie ma znaczenia, z jakiego programu komputerowego i z ilu takich programów pliki są przekazywane. Istotne jest to, aby były zgodne ze strukturą JPK_VAT zamieszczoną na stronie internetowej Ministerstwa Finansów (m.in. w dziale: Kontrola Skarbowa, sekcji: Działalność, zakładce: Jednolity Plik Kontrolny). Należy zwrócić uwagę, że została udostępniona nowa wersja tej struktury (JPK_VAT₍₂₎), która będzie obowiązywała od 1 stycznia 2017 r. Przekazywane informacje muszą być opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Dostarczenie i termin przekazania pliku są potwierdzane tzw. urzędowym poświadczeniem odbioru (UPO).

Resort finansów, aby ułatwić małym i średnim przedsiębiorcom realizację obowiązku comiesięcznego przesyłania ewidencji VAT w formie JPK, przygotował bezpłatną aplikację ze wszystkimi funkcjonalnościami niezbędnymi do złożenia JPK. Oprogramowanie umożliwia walidację danych wejściowych zapisanych w arkuszu kalkulacyjnym, generowanie na ich podstawie dokumentu JPK_VAT, a następnie jego import do Ministerstwa Finansów.

Kara za spóźnienie

Informacje o ewidencji VAT w formie JPK przesyła się za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu. Mali i średni przedsiębiorcy składają pierwszy raport za styczeń 2017 r. do 27 lutego 2017 r. (25 lutego 2017 r. wypada w sobotę).

Nieprzesłanie w terminie ewidencji VAT w formie JPK niesie za sobą ryzyko sankcji. Raporty te formalnie są informacjami podatkowymi. Kto natomiast wbrew obowiązkowi nie składa w terminie właściwemu organowi wymaganej informacji podatkowej, naraża się na odpowiedzialność na podstawie art. 80 Kodeksu karnego skarbowego. Uchybienie to może być zakwalifikowane jako przestępstwo skarbowe albo wykroczenie skarbowe. Kwalifikacja zależy od okoliczności danej sprawy: stopnia szkodliwości społecznej czynu, sposobu jego popełnienia, pobudek działania sprawcy itp. Niezłożenie informacji podatkowej potraktowane jako przestępstwo skarbowe karane jest grzywną od 10 do 120 stawek dziennych (obecnie od 616,60 zł do 2.959.680 zł, a w przyszłym roku od 666,60 zł do 3.199.680 zł). Za wykroczenie skarbowe grozi grzywna od 1/10 do dwudziestokrotnej wysokości minimalnej pensji (obecnie od 185 zł do 37.000 zł, a w przyszłym roku od 200 zł do 40.000 zł).

Podatnik może w wyjątkowych sytuacjach ubiegać się o odroczenie terminu do przesłania informacji. Takie rozwiązanie wchodzi w rachubę w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym. Wniosek o odroczenie terminu do przekazania JPK_VAT składa się do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla podatnika w sprawie rozliczenia podatku VAT. Zasadniczo właściwość miejscową organów podatkowych w sprawach VAT określa się dla osób fizycznych ze względu na miejsce zamieszkania, a dla osób prawnych i jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej - ze względu na adres siedziby. Wniosek o odroczenie terminu do złożenia informacji trzeba wnieść przed jego upływem. Terminu, który już upłynął, nie można w tym trybie przesunąć.

Druk wniosku o odroczenie terminu do złożenia JPK_VAT dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl, w dziale Ordynacja podatkowa.

Sektor publiczny

Informacje o ewidencji VAT prześle w przyszłym roku po raz pierwszy wielu dużych podatników (objętych tym obowiązkiem zasadniczo od 1 lipca 2016 r.).

Podmiotom z sektora finansów publicznych, a także niektórym innym wykonującym przede wszystkim zadania o charakterze publicznym, przedłużono termin złożenia informacji za miesiące od lipca do grudnia 2016 r. do 31 stycznia 2017 r. Dotyczy to m.in. organów władzy publicznej, sądów, jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, szkół i placówek niepublicznych utworzonych na podstawie ustawy o systemie oświaty, podmiotów leczniczych w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej, państwowych i samorządowych instytucji kultury, NFZ, NBP, PFRON. Pełny wykaz podmiotów objętych tym rozwiązaniem określa rozporządzenie w sprawie przedłużenia terminu przekazywania informacji, o której mowa w art. 82 § 1b Ordynacji podatkowej.

Przesunięcie terminu miało w przypadku samorządów uwzględniać centralizację rozliczeń VAT. Jednostka samorządu terytorialnego jest zobowiązana do podjęcia rozliczania VAT wraz ze wszystkimi jednostkami organizacyjnymi najpóźniej od dnia 1 stycznia 2017 r. Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską nr 5911/2016 wyjaśniło, że jednostka samorządu terytorialnego będzie musiała do końca stycznia 2017 r. przesłać informacje o ewidencji VAT prowadzonej przez poszczególne jej jednostki organizacyjne, na których ciążył obowiązek złożenia takich raportów, a które go nie zrealizowały przed centralizacją rozliczeń. Samorządy spełniające kryteria dla małych i średnich przedsiębiorców będą natomiast przekazywać informacje o prowadzonej ewidencji VAT dopiero za miesiące, które przypadają od 1 stycznia 2017 r.

Przykład 1

Przedsiębiorca w 2015 r. zatrudniał w przeliczeniu na pełne etaty 15 osób, osiągnął obrót netto w wysokości 5.806.980 zł, a suma aktywów bilansów to 686.615 zł. W 2016 r. średnioroczne zatrudnienie wynosiło 9 osób, obrót netto: 5.806.980 zł, a suma aktywów bilansu: 626.000 zł.

W tym przypadku w rachubę wchodzą kryteria mikro- i małego przedsiębiorcy. Za mikroprzedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych: zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 mln euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 mln euro. W przypadku małego przedsiębiorcy te kryteria to odpowiednio: mniej niż 50 pracowników oraz obrót netto lub suma aktywów nieprzekraczające równowartości w złotych 10 mln euro. Wielkości wyrażone w euro przelicza się na złote według średniego kursu ogłaszanego przez NBP w ostatnim dniu roku obrotowego wybranego do określenia statusu przedsiębiorcy. Zakładając, że rok obrotowy pokrywa się z kalendarzowym, dla ustalenia statusu przedsiębiorcy w 2017 r. należy wziąć pod uwagę kurs euro odpowiednio z dnia 31 grudnia 2015 r. (4,2615 zł/euro) i z dnia 31 grudnia 2016 r. (nieznany). Wielkości wyrażone w euro w przeliczeniu na złote wynoszą na dzień 31 grudnia 2015 r. dla mikroprzedsiębiorcy: 8.523.000 zł, a dla małego przedsiębiorcy: 42.615.000 zł; natomiast na dzień 31 grudnia 2016 r. są jeszcze nieznane.

W omawianym przypadku przedsiębiorca w 2015 r. miał status małego przedsiębiorcy (ze względu na zatrudnienie). Dane za 2016 r. wskazują natomiast na to, że będzie za ten rok sklasyfikowany jako mikroprzedsiębiorca. Takiego przedsiębiorcę należy uznać za mikroprzedsiębiorcę na potrzeby przesyłania ewidencji VAT w formie JPK od 2017 r. Spełnił bowiem warunki przynależności do tej kategorii w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych. Tym samym obowiązek przesyłania ewidencji VAT w formacie JPK będzie miał za miesiące przypadające od 1 stycznia 2018 r.

Przykład 2

Przedsiębiorca zatrudniał zarówno w 2015 r., jak i w 2016 r. 18 osób (w przeliczeniu na pełne etaty). Obroty roczne netto i suma aktywów bilansu nie przekroczyły natomiast w każdym z tych lat równowartości w złotych 2 mln euro. Podatnik ma status małego przedsiębiorcy. W obu analizowanych latach zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników (18 osób), a obrót roczny netto oraz suma aktywów były mniejsze niż równowartość 10 mln euro (nie przekroczyły 2 mln euro). Ewidencje VAT w formacie JPK ma obowiązek przekazywać za miesiące przypadające od 1 stycznia 2017 r.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.)

Ustawa z dnia 10.09.1999 r. - Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2013 r. poz. 186 ze zm.)

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2016 r. poz. 710 ze zm.)

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24.08.2016 r. w sprawie przedłużenia terminu przekazywania informacji, o której mowa w art. 82 § 1b Ordynacji podatkowej (Dz. U. poz. 1337)