Poradnik VAT nr 16 (448) z dnia 20.08.2017

Zmiana terminu wejścia w życie mechanizmu podzielonej płatności

Z uwagi na pojawiające się wśród przedsiębiorców wątpliwości dotyczące projektu ustawy wprowadzającej tzw. mechanizm podzielonej płatności podatku VAT, Ministerstwo Finansów po konsultacjach z przedsiębiorcami zdecydowało się w pewnym sensie złagodzić niektóre z proponowanych rozwiązań, przedstawiając nowy projekt z dnia 1 sierpnia 2017 r. ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw.

Wdrożenie nowego rozwiązania pozwalającego na skuteczną ściągalność podatku VAT - tzw. mechanizmu podzielonej płatności (split payment) planowane było początkowo już na 1 stycznia 2018 r. Nowy projekt zakłada wejście w życie nowych regulacji od 1 kwietnia 2018 r., zatem zarówno przedsiębiorcy, jak i instytucje odpowiedzialne za założenie nowych rachunków bankowych na potrzeby stosowania tego systemu będą miały więcej czasu na przygotowanie się do jego wprowadzenia.

Przypomnijmy, że istota mechanizmu split payment ma polegać na tym, że płatność za nabyty towar lub usługę będzie dokonywana w taki sposób, że zapłata odpowiadająca wartości sprzedaży netto będzie płacona przez nabywcę na rachunek bankowy dostawcy, natomiast pozostała zapłata odpowiadająca kwocie podatku od towarów i usług, zostanie zapłacona na specjalne konto dostawcy - rachunek VAT.

O zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności decydować będzie nabywca towaru (usługi) będący podatnikiem w rozumieniu ustawy o VAT.

Jeżeli nabywca zdecyduje o zastosowaniu takiego mechanizmu, wówczas zapłata odpowiadająca:

1) wartości sprzedaży netto - dokonywana będzie na rachunek rozliczeniowy dostawcy towarów lub usługodawcy w banku mającym siedzibę na terytorium kraju albo na rachunek dostawcy towarów lub usługodawcy w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem (na rachunek rozliczeniowy),

2) kwocie podatku VAT - dokonywana będzie na rachunek VAT dostawcy towarów lub usługodawcy.

Pierwotna wersja projektu zakładała stosowanie mechanizmu podzielonej płatności wyłącznie w sytuacji gdy należność płacona była w całości. Ministerstwo Finansów uwzględniło uwagi przedsiębiorców w tym zakresie i zapisy w nowym projekcie pozwalają na zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności również w sytuacji gdy mamy do czynienia z regulowaniem jedynie części zobowiązań (np. przy umowie sprzedaży na raty).

Każdy podatnik VAT będzie miał rachunek VAT w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej (w nowym projekcie dodano, że rachunek VAT może być powiązany z wieloma kontami podatnika w tym samym banku). Środki, jakie zostaną zgromadzone na rachunku VAT będą - w założeniu - środkami należącymi do podatnika, a organy podatkowe nie będą miały do nich dostępu. Mimo to podatnicy będą mogli z takiego rachunku dokonywać wyłącznie przelewu na inny rachunek VAT oraz opłacać swoje zobowiązania podatkowe z tytułu rozliczeń podatku VAT.

W nowym projekcie Ministerstwo Finansów dodało, że zapłata z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności będzie dokonywana w złotych polskich.

W niektórych przypadkach w związku z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności może dochodzić do kumulowania środków zgromadzonych na rachunku VAT. W projekcie ustawy przewidziano w takich sytuacjach prawo podatnika do wystąpienia z wnioskiem (pisemnym, uzasadnionym) o dokonanie przelewu środków zgromadzonych na rachunku VAT na jego rachunek bankowy prowadzony dla celów działalności gospodarczej. Taki wniosek - w pierwszej wersji projektu miał podlegać weryfikacji przez naczelnika urzędu skarbowego, który w terminie 90 dni, w drodze postanowienia, mógłby wyrazić zgodę na inne przeznaczenie środków i w postanowieniu tym wskazać ostateczną wysokość środków zgromadzonych na rachunku VAT, które będą mogły mieć inne przeznaczenie. Nowy projekt zmian do ustawy o VAT przewiduje skrócenie tego terminu do 60 dni.

W projekcie doprecyzowano również procedury związane z przekazywaniem środków z rachunku VAT na podstawowy rachunek przedsiębiorcy, wskazując, że we wniosku podatnik będzie musiał określić kwotę maksymalną, jaka ma na ten rachunek zostać przekazana. Pozostałą kwotą podatnik będzie mógł dysponować (nie będzie ona "blokowana" do czasu wydania postanowienia przez naczelnika urzędu skarbowego).

Nowy projekt zmian do ustawy w pewnym stopniu eliminuje uznaniowość organów podatkowych w kwestii zwalniania środków zgromadzonych przez podatnika na rachunku VAT.

Odmowa przekazania takich środków w sytuacjach wskazanych w ustawie następować będzie w formie decyzji, co da podatnikom większą gwarancję ochrony jego interesów.

Choć od początku wejścia w życie mechanizm podzielonej płatności ma być w założeniu dobrowolny - to jednak docelowo ma dotyczyć wszystkich przedsiębiorców, o ile Polska uzyska na takie rozwiązanie zgodę Komisji Europejskiej.