Zmiany w podatku VAT w związku z nowym systemem kaucyjnym na opakowania

Zmiana Prawa W związku z projektowanymi zmianami ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz. U. z 2024 r. poz. 927) dotyczącymi tzw. systemu kaucyjnego opakowań na napoje nastąpi również konieczność wprowadzenia zmian dostosowujących w ustawie o VAT.

Jak wynika z treści uzasadnienia do projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw (nr druku sejmowego 760):

"(...) Projektowane rozwiązania opierają się (...) na wyznaczeniu jednego podmiotu, który byłby obowiązany do obliczenia i pobrania podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. Zgodnie z przyjętym założeniem obowiązek taki zostanie nałożony na podmiot reprezentujący jako płatnika podatku VAT. (...)

(...) Jednocześnie nałożenie na podmiot reprezentujący obowiązków płatnika VAT nie powoduje wyłączenia obowiązków związanych z wykazaniem rozliczenia podatku VAT w ewidencji i deklaracji przygotowywanej przez podatnika wprowadzającego produkty w opakowaniach na napoje. Podatnikiem pozostaje nadal wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje. VAT powstały w związku z niezwróceniem opakowań lub odpadów opakowaniowych będzie wykazywany w rozliczeniach tego podatnika.

Projektowane na gruncie VAT rozwiązania przewidują jednolite podejście do wszystkich rodzajów opakowań objętych systemem kaucyjnym. Te same zasady obejmą opakowania wielokrotnego i jednorazowego użytku (podkreślenie redakcji) (...)".

W związku z powyższym znowelizowane zostaną przepisy art. 2, art. 29a, art. 103, art. 109 ustawy o VAT i zostanie dodany art. 17b ustawy o VAT. Przykładowo zmiany w art. 29a ust. 11a ustawy o VAT wskazują, że kaucja pobierana za opakowania objęte systemem kaucyjnym nie będzie wliczana do podstawy opodatkowania, jeżeli podatnik dokona dostawy w opakowaniu objętym tym systemem. W tym zakresie w treści uzasadnienia do projektu ww. ustawy czytamy: "(...) Oznacza to, że pobór kaucji na każdym etapie obrotu w łańcuchu dostaw nie będzie opodatkowany podatkiem VAT (podkreślenie redakcji) (...)".

Z kolei zgodnie z projektowanym art. 29a ust. 12c ustawy o VAT w przypadku niezwrócenia do podmiotu reprezentującego opakowania lub odpadu opakowaniowego objętych systemem kaucyjnym, wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje podwyższać będzie podstawę opodatkowania na ostatni dzień roku o różnicę w wartości kaucji wynikającą z wprowadzonych przez niego do obrotu w danym roku opakowań objętych systemem kaucyjnym a opakowań lub odpadów opakowaniowych objętych tym systemem zwróconych do podmiotu reprezentującego w danym roku. Kwota tej różnicy zawierać będzie kwotę podatku.

Ustawa zmieniająca ma wejść zasadniczo w życie z dniem 1 stycznia 2025 r. Jednak jak wskazano w ww. uzasadnieniu: "(...) 2025 r. będzie okresem rozruchowym dla systemu kaucyjnego. W tym roku ustawowe obowiązki w zakresie osiągnięcia poziomów selektywnego zbierania będą liczone od 1 października 2025 r. Działanie to stanowi odpowiedź na postulaty jednostek handlowych związane z potrzebą dostosowania pomieszczeń i zmiany procedur w zakresie zbierania opakowań w sklepach. Przesunięcie do 1 października 2025 r. ustawowych obowiązków i ew. wynikających z tego sankcji spowoduje, że branża zyska dodatkowy czas na dokończenie działań związanych z wypracowaniem sposobu współpracy pomiędzy operatorami i zapewnieniem kompatybilności systemów (...)". Szczegółowe zmiany w ustawie o VAT w tym zakresie opiszemy w kolejnych numerach "Poradnika VAT".