A A A

Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 13 (804) z dnia 1.05.2013

Zakup towaru od rolnika ryczałtowego - warunki odliczenia VAT

Rozpoczynam działalność gospodarczą jako czynny podatnik VAT. Będę kupował towary od rolników ryczałtowych i dokumentował je fakturami VAT RR. Czy będę mógł odliczyć VAT z tych faktur?

Podatnik przy spełnieniu określonych warunków będzie mógł odliczyć VAT z faktury VAT RR.

Zasadą jest, że fakturę wystawia sprzedawca towarów (usług). Inaczej jest jednak w przypadku, gdy nabywcą jest czynny podatnik VAT, a sprzedawcą rolnik ryczałtowy (czyli rolnik dokonujący dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczący usługi rolnicze, korzystający ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT - z wyjątkiem rolnika obowiązanego na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych). Sprzedaż taka powinna być bowiem udokumentowana fakturą wystawioną przez nabywcę towarów (usług). Fakturę taką, oznaczoną jako "Faktura VAT RR", należy wystawić w dwóch egzemplarzach i oryginał przekazać dostawcy (rolnikowi). Dokument ten powinien zawierać dane wskazane w art. 116 ust. 2 i 3 ustawy o VAT.

Na fakturze VAT RR należy wykazać zryczałtowany podatek w wysokości 7% kwoty należnej z tytułu dostawy produktów rolnych pomniejszonej o kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku (art. 115 ust. 2 w związku z art. 146a pkt 3 ustawy o VAT).

Zryczałtowany zwrot podatku może być przez nabywcę towarów (usług) odliczony w rozliczeniu za okres, w którym podatnik dokona zapłaty. Warunkiem odliczenia jest jednak, aby:

1) nabycie produktów rolnych było związane z dostawą opodatkowaną;

2) zapłata należności za produkty rolne, obejmująca również kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku, nastąpiła na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego nie później niż 14. dnia, licząc od dnia zakupu, z wyjątkiem przypadku, gdy rolnik zawarł umowę z podmiotem nabywającym produkty rolne określającą dłuższy termin płatności;

3) w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty należności za produkty rolne zostały podane numer i data wystawienia faktury potwierdzającej nabycie tych produktów albo na fakturze potwierdzającej zakup produktów rolnych podano dane identyfikacyjne dokumentu stwierdzającego dokonanie zapłaty.

Powyższe wynika z art. 116 ust. 6 ustawy o VAT. Celem tej regulacji jest powiązanie zapłaty dokonywanej przez podatnika z konkretną transakcją zakupu produktów rolnych.

W praktyce istnieją pewne wątpliwości, czy brak w przelewie danych o dacie faktury VAT RR lub jej numerze może pozbawić podatnika prawa do odliczenia VAT (jako że nie jest spełniony warunek wymieniony wyżej w pkt 3). Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 18 marca 2013 r., nr IPTPP4/443-838/12-4/OS uznał, że celem faktury oraz dokumentu stwierdzającego dokonanie zapłaty jest w tym przypadku przede wszystkim udokumentowanie rzeczywistego przebiegu zdarzenia gospodarczego, a dodatkowo - dla nabywcy produktów rolnych - potwierdzenie prawa do odliczenia VAT. Zatem nawet jeżeli w przelewie nie podano daty faktury VAT RR, nie pozbawia to podatnika prawa do odliczenia VAT, jeżeli na podstawie innych elementów dany dowód zapłaty można przyporządkować do konkretnej faktury.

Podobnie uznał także ostatecznie WSA w Kielcach w wyroku z 19 stycznia 2011 r., sygn. akt I SA/Ke 709/10 (związany jednak wykładnią dokonaną przez NSA w wyroku z 3 listopada 2010 r., sygn. akt I FSK 1938/09). Sąd stwierdził, że nie można pozbawić podatnika prawa do odliczenia VAT z faktury VAT RR tylko z powodu, że w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty nie zostały podane wszystkie dane wymagane przez art. 116 ust. 6 pkt 3 ustawy o VAT (data faktury czy jej numer). Odmówienie podatnikowi wyłącznie na tej podstawie prawa do odliczenia podatku naliczonego byłoby wyrazem zbytniego formalizmu, prowadzącego do skutków niezamierzonych przez ustawodawcę i krzywdzących dla podatnika:

"(…) W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, którą Wojewódzki Sąd Administracyjny w K. w pełni podziela, zasadnicze znaczenie dla wykładni art. 116 ust. 6 pkt 3 ustawy o VAT ma cel ustanowienia tego przepisu. Celem, którym kierował się w tym przypadku ustawodawca, była konieczność dokładnego sprawdzania płatności zryczałtowanej rekompensaty rolnikom ryczałtowym i zabezpieczenie przed dokonywaniem fikcyjnych odliczeń podatku naliczonego w wyniku transakcji dokonywanych z rolnikami zryczałtowanymi. (…)"

Powyższe korzystne rozstrzygnięcia mogą pomóc w ewentualnym sporze z fiskusem (o ile taki zaistnieje). Nie należy jednak ich stosować wprost i świadomie nie podawać niektórych danych w przelewie (lub w fakturze). Interpretacje indywidualne Dyrektorów Izb Skarbowych oraz wyroki sądów są bowiem wydawane w konkretnej (indywidualnej) sprawie i nie stanowią powszechnie obowiązującej wykładni prawa. Nie wiadomo zatem, czy podobne stanowisko zaprezentowałby właściwy dla podatnika organ podatkowy. Dlatego też aby uniknąć ewentualnych sporów z fiskusem, bezpieczniej jest podawać w przelewie dla rolnika ryczałtowego (lub fakturze VAT RR) wszystkie ustawowo wymagane dane.