A A A

Obowiązek podatkowy w obrocie krajowym - Dodatek nr 8 do Poradnika VAT nr 11 (275) z dnia 10.06.2010

Otrzymanie zapłaty przed dokonaniem dostawy lub wykonaniem usługi

Otrzymanie części ceny na poczet przyszłej dostawy towarów lub na poczet przyszłego wykonania usługi podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Obowiązek ten określony został w art. 19 ust. 11 ustawy o VAT.

Uwaga

Jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.

Nie ma przy tym znaczenia ani wysokość otrzymanej zaliczki, ani też w jakiej proporcji pozostaje ona do całkowitej wartości umowy.

Przykład

W marcu kontrahenci zawarli umowę na wykonanie usługi o wartości 10.000 zł brutto. Usługa ta ma zostać wykonana w lipcu 2010 r. W dniu 20 kwietnia 2010 r. podatnik otrzymał od nabywcy zaliczkę w wysokości 10% ceny usługi. Z chwilą otrzymania zaliczki po stronie podatnika powstał obowiązek podatkowy i obowiązek udokumentowania jej fakturą VAT.

Ustawodawca w odniesieniu do zaliczek posłużył się sformułowaniem „część należności”. Bez wątpienia jednak przepis ten dotyczy również zaliczek „stuprocentowych”. Potwierdzeniem konieczności opodatkowania każdej zaliczki (nawet stuprocentowej) jest przepis § 10 rozporządzenia w sprawie faktur, który określa zasady dokumentowania otrzymanej przed wydaniem towaru czy wykonaniem usługi części lub całości należności - a zatem wskazuje wyraźnie na konieczność udokumentowania zaliczki w każdej wysokości, nawet stuprocentowej.

Przykład

W dniu 7 maja 2010 r. podatnik wpłacił zaliczkę na poczet zakupu zestawu mebli. W celu realizacji umowy nabywca musiał wpłacić całą kwotę należności wynikającą z zamówienia. Stuprocentowa zaliczka na zakup mebli podlega opodatkowaniu w dniu jej otrzymania przez wykonawcę mebli.

Z § 10 rozporządzenia w sprawie faktur wynika, iż podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą otrzymaną zaliczkę nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano tę zaliczkę. Zapis ten nie zmienia jednak w jakikolwiek sposób terminu powstania obowiązku podatkowego od otrzymanej zaliczki, który powstaje dokładnie w dniu jej otrzymania przez sprzedawcę.

Uwaga

Bez względu na to kiedy wystawiono fakturę potwierdzającą otrzymanie zaliczki - obowiązek podatkowy powstaje w dniu jej otrzymania przez dostawcę lub usługodawcę.

Przykład

Podatnik w dniu 28 kwietnia 2010 r. otrzymał od osoby fizycznej zaliczkę na poczet robót remontowo-budowlanych w domku jednorodzinnym. Faktura dokumentująca otrzymanie tej zaliczki wystawiona została w dniu 4 maja 2010 r. Mimo to, obowiązek podatkowy z tytułu otrzymania zaliczki powstał już w kwietniu 2010 r.

W przypadku zaliczek wpłacanych na poczet nabywanych towarów czy wykonywanych usług, sposób określenia podstawy opodatkowania wynika z art. 29 ust. 2 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem, w przypadku gdy pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty, obrotem jest kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatku. Dotyczy to również otrzymanych zaliczek na dotacje, subwencje i na inne dopłaty o podobnym charakterze.

Zasada określona w tym przepisie nakłada obowiązek traktowania otrzymanych zaliczek jako kwot brutto, czyli kwot zawierających w sobie podatek VAT. Oblicza się go rachunkiem „w stu” - zgodnie ze wzorem określonym w przepisie § 10 ust. 4 pkt 5 rozporządzenia w sprawie faktur.

Przykład

Na poczet przyszłej dostawy towarów, opodatkowanej według stawki podstawowej firma Alfa otrzymała od kontrahenta zaliczkę w wysokości 7.000 zł.

Otrzymana zaliczka powinna być podzielona na wartość obrotu i kwotę podatku należnego licząc rachunkiem w „stu”. Kwotę podatku wyliczyć zatem należy następująco:

VAT = 7.000 zł x 22/122 = 1.262,29 zł.

Wartość netto w tym przypadku wyniesie:

7.000 zł - 1.262,29 zł = 5.737,71 zł.