Posiadanie potwierdzenia odbioru faktury korygującej

W przypadku gdy podatnik wystawia fakturę korygującą powodującą obniżenie podatku należnego, może przyjąć ją do rozliczenia. Warunkiem jest posiadanie potwierdzenia otrzymania jej przez nabywcę. Niektóre sądy administracyjne jednak uznają, że regulacja ta jest sprzeczna z prawem wspólnotowym.

Potwierdzenie odbioru faktury

Treść faktury korygującej oraz przypadki, w których jest ona wystawiana określają przepisy § 13-14 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie m.in. wystawiania faktur.

Aby jednak wystawca faktury korygującej mógł dokonać obniżenia kwoty obrotu i wynikającego z niej podatku należnego, musi posiadać potwierdzenie jej odbioru. Wynika to z art. 29 ust. 4a i 4c ustawy o VAT. Zgodnie z tymi przepisami, w przypadku gdy podstawa opodatkowania ulega zmniejszeniu w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze, obniżenia podstawy opodatkowania podatnik dokonuje pod warunkiem posiadania potwierdzenia otrzymania przez kontrahenta korekty faktury. Przy czym musi je uzyskać przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, w którym kontrahent otrzymał tę korektę. Jeżeli natomiast podatnik uzyska to potwierdzenie po terminie złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, to będzie mógł uwzględnić korektę faktury za okres rozliczeniowy, w którym potwierdzenie to otrzymał.

Zatem rozliczenie przez wystawcę faktury korygującej, powodującej zmniejszenie kwoty VAT należnego, uzależnione jest od momentu otrzymania:

tej faktury przez nabywcę,
przez dostawcę - potwierdzenia od nabywcy odbioru tej faktury.

Tylko w przypadkach wymienionych w art. 29 ust. 4b ustawy o VAT posiadanie potwierdzenia odbioru faktury korygującej nie jest konieczne.

Uzależnienie obniżenia podatku należnego od posiadania przez sprzedawcę potwierdzenia odbioru faktury korygującej wzbudza sprzeciw podatników. Warunek ten powoduje bowiem naruszenie podstawowej zasady VAT - neutralności. Sprzedawca, który wystawił fakturę korygującą obniżającą VAT należny jest uzależniony od dobrej woli nabywcy towaru (usługi). To od niego bowiem zależy kiedy potwierdzi odbiór faktury korygującej i czy w ogóle to zrobi. Wystawca faktury korygującej nie ma żadnych uprawnień, aby zmusić kontrahenta do jej odbioru. Tymczasem organy podatkowe uważają, że podatnik może pomniejszyć VAT należny tylko i wyłącznie w sytuacji gdy posiada potwierdzenie odbioru faktury korygującej.

Sposób potwierdzenia odbioru

Podkreślić należy, że przepisy rozporządzenia w sprawie m.in. wystawiania faktur, nie regulują sposobu, w jaki podmiot, który otrzyma fakturę korygującą, powinien ją potwierdzić. W praktyce dopuszczalne są różne formy. Są to m.in.: własnoręczny podpis odbiorcy złożony na kopii faktury korygującej, wysłanie faktury korygującej wraz z kopią i zwrotne odesłanie podpisanej kopii tej faktury bądź też wysłanie faktury pocztą za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. W tym ostatnim przypadku z potwierdzenia wynikać powinno, jaka była zawartość przesyłki. Takie formy potwierdzania odbioru faktur korygujących akceptują organy podatkowe.

Warto także zwrócić uwagę na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 1 lutego 2010 r., nr ILPP1/443-1394/09. Organ podatkowy uznał, że jeśli faktura korygująca dotarła do nabywcy, a następnie została przez niego odesłana (bez akceptacji), to wystawca faktury ma prawo obniżyć podatek należny. Został bowiem spełniony warunek wynikający z art. 29 ust. 4a ustawy o VAT, odnoszący się do posiadania dowodu otrzymania tej faktury przez kontrahenta.

Czy konieczne jest potwierdzenie odbioru?

Na to pytanie niestety nie jest łatwo udzielić jednoznacznej odpowiedzi, bowiem nawet sądy administracyjne nie mają jednolitego stanowiska w tym zakresie.

Na temat obowiązku posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej zmniejszającej VAT należny, negatywnie wypowiedział się WSA w Warszawie w wyroku z dnia 31 marca 2010 r., sygn. akt III SA/Wa 2100/09. Zdaniem Sądu, regulacja zawarta w art. 29 ust. 4a ustawy o VAT jest sprzeczna z prawem wspólnotowym. Warunek posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej przez nabywcę, od którego uzależniona jest możliwość obniżenia podstawy opodatkowania, stanowi środek krajowy naruszający w nadmiernym stopniu cele i treść Dyrektywy 112. Jak wskazał Sąd, brzmienie przepisu art. 29 ust. 4a ustawy o VAT w istocie rzeczy jest jasne i nie budzi wątpliwości. Zgodnie z art. 90 Dyrektywy 112, w przypadku anulowania, wypowiedzenia, rozwiązania, całkowitego lub częściowego niewywiązania się z płatności lub też w przypadku obniżenia ceny po dokonaniu dostawy, podstawa opodatkowania jest stosownie obniżana na warunkach określonych przez państwa członkowskie. Zdaniem Sądu, przepisy Dyrektywy 112 nie przewidują jednak warunku posiadania przez podatnika potwierdzenia doręczenia faktury korygującej jego kontrahentowi, w celu skorzystania z prawa do obniżenia podatku należnego o wartość tego podatku wynikającą z faktury korygującej. Naruszenie przez podatnika obowiązków formalnych nie może stanowić jedynej podstawy do wprowadzenia ograniczeń naruszających zasadę neutralności VAT.

Za takim stanowiskiem wypowiedział się także WSA w Warszawie w wyroku z dnia 5 października 2009 r., sygn. akt III SA/Wa 851/09 oraz WSA w Krakowie w wyroku z dnia 21 kwietnia 2010 r., sygn. akt I SA/Kr 173/10.

Jednak nie wszystkie sądy administracyjne uznają takie stanowisko za właściwe. Przykładowo WSA w Poznaniu w wyroku z dnia 9 września 2009 r., sygn. akt I SA/Po 632/09, stwierdził, że art. 29 ust. 4a ustawy o VAT jest zgodny z Dyrektywą i dlatego podatnik powinien posiadać potwierdzenie odbioru faktury korygującej. Tak uznał również WSA w Warszawie w wyroku z dnia 7 czerwca 2010 r., sygn. akt III SA/Wa 2111/09.

Orzeczenia te nie są prawomocne, zatem sprawy te znajdą swój finał przed NSA. Zapewne dopiero po rozstrzygnięciu powyższych spraw przez ten Sąd nastąpi ujednolicenie stanowiska w omawianej sprawie.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. nr 54, poz. 535 ze zm.),
rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28.11.2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur… (Dz. U. nr 212, poz. 1337 ze zm.).