Gazeta Podatkowa nr 69 (1110) z dnia 28.08.2014

Kiedy faktura musi zawierać dodatkowe oznaczenia?

Faktura potwierdzająca dokonanie dostawy towaru czy wykonanie usługi nie musi zawierać oznaczenia "Faktura VAT". Przepisy o VAT wskazują, jakie konieczne elementy powinna ona zawierać. Przy czym przepisy te nie zabraniają zamieszczania na nich dodatkowych elementów. Należy jednak pamiętać, że faktury dokumentujące niektóre czynności muszą zawierać pewne szczególne oznaczenia.

Faktura dokumentująca sprzedaż w systemie marży

W przypadku podatnika dokonującego dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków nabytych uprzednio przez niego w ramach prowadzonej działalności, w celu odprzedaży, podstawą opodatkowania VAT jest marża stanowiąca różnicę między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę podatku.

Ten sposób opodatkowania VAT ma zastosowanie dla dostawy ww. towarów, które podatnik nabył od:

1) podmiotu niebędącego podatnikiem VAT lub podatnikiem podatku od wartości dodanej lub

2) podatnika VAT bądź podatnika podatku od wartości dodanej, w sytuacji gdy towary te podlegały zwolnieniu przedmiotowemu lub gdy dostawca był zwolniony od VAT, lub

3) podatnika VAT, który również korzysta ze szczególnej procedury pozwalającej na opodatkowanie marży, lub

4) podatnika podatku od wartości dodanej, jeżeli dostawa tych towarów była opodatkowana w systemie marży, a nabywca posiada dokumenty jednoznacznie potwierdzające nabycie towarów na tych zasadach.

Procedurę marży stosuje się także w przypadku świadczenia usług turystyki na zasadach określonych w art. 119 ustawy o VAT.

Podatnicy stosujący opodatkowanie na zasadzie marży, na fakturze powinni zamieszczać odpowiednio oznaczenia: "procedura marży dla biur podróży", "procedura marży - towary używane", "procedura marży - dzieła sztuki" lub "procedura marży - przedmioty kolekcjonerskie i antyki". Wynika to z art. 106e ust. 2 i 3 ustawy o VAT.

Warto też podkreślić, że faktura wystawiana w celu udokumentowania dostawy wskazanych wcześniej towarów czy usług nie musi zawierać:

• ceny jednostkowej netto,
   
• kwot rabatów,
   
• wartości sprzedaży netto,
   
• stawki podatku,
   
• sumy wartości sprzedaży z podziałem na stawki,
   
• kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto.

Odwrotne obciążenie

Obowiązek zamieszczenia na fakturze adnotacji "odwrotne obciążenie" odnosi się do faktur stwierdzających dokonanie dostawy towarów lub wykonanie usługi, dla których podatnikiem zgodnie z przepisami ustawy o VAT jest nabywca towaru lub usługi.

W sytuacji gdy przedmiotem dostawy są towary wymienione w załączniku nr 11 do ustawy o VAT, a ich dostawca jest czynnym podatnikiem VAT, obowiązek rozliczenia podatku należnego od tej czynności spoczywa na nabywcy towaru. Wynika to z art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT. Jak wskazano w tym przepisie, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające towary wymienione w załączniku nr 11 do ustawy o VAT, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

• dokonujący dostawy tych towarów jest podatnikiem VAT, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9,
   
• nabywcą jest podatnik VAT (czynny albo zwolniony),
   
• dostawa nie jest objęta zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 (dotyczy sprzedaży towarów używanych).

Przy spełnieniu powyższych warunków dokonujący dostawy nie wykazuje na fakturze kwoty podatku, a jedynie zamieszcza wyrazy "odwrotne obciążenie", co oznacza, że zobowiązanym do rozliczenia VAT jest nabywca (art. 106e ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT).

Ponadto oznaczenie "odwrotne obciążenie" podatnik będzie musiał zamieścić na fakturze w sytuacji np. wykonania usługi, dla której obowiązanym do rozliczenia podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze jest jej nabywca.

Wzory faktur dostępne są w serwisie www.druki.gofin.pl, w dziale Podatek VAT.

Faktura przy metodzie kasowej

Małym podatnikiem jest podmiot:

• u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1.200.000 euro (w 2014 r. - 5.068.000 zł),
   
• prowadzący przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzający funduszami inwestycyjnymi, będący agentem, zleceniobiorcą lub inną osobą świadczącą usługi o podobnym charakterze, z wyjątkiem komisu - jeżeli kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzenia za wykonane usługi (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 45.000 euro (w 2014 r. - 190.000 zł).

Jak wskazano w art. 106e ust. 1 pkt 16 ustawy o VAT, faktura wystawiana przez małego podatnika rozliczającego VAT metodą kasową powinna zawierać dodatkowo wyrazy "metoda kasowa".

Podobne oznaczenie powinna zawierać faktura dokumentująca dostawę towarów lub świadczenie usług, w odniesieniu do których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 1 ustawy o VAT, czyli:

• wydanie towarów przez komitenta komisantowi na podstawie umowy komisu,
   
• przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie,
   
• dokonywanie w trybie egzekucji dostawy towarów, o której mowa w art. 18,
   
• świadczenie, na podstawie odrębnych przepisów, na zlecenie sądów powszechnych, administracyjnych, wojskowych lub prokuratury usług związanych z postępowaniem sądowym lub przygotowawczym, z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług,
   
• świadczenie usług zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37-41 ustawy o VAT.

Samofakturowanie

Podatnik nabywający towary lub usługi od innego podatnika może wystawiać w jego imieniu i na jego rzecz faktury dokumentujące:

1) dokonanie sprzedaży przez podatnika na rzecz tego podmiotu,

2) otrzymanie należności, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy (np. zaliczki), oraz

3) dostawę towarów lub świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2 lit. b)

- jeżeli wcześniej zawarli oni umowę w sprawie wystawiania faktur w imieniu i na rzecz tego podatnika, w której została określona procedura zatwierdzania poszczególnych faktur przez podatnika dokonującego tych czynności.

Faktury może wystawić w imieniu i na rzecz podatnika również upoważniona przez niego osoba trzecia, w szczególności jego przedstawiciel podatkowy.

Obecnie nie ma obowiązku informowania naczelnika urzędu skarbowego o zawarciu umowy na samofakturowanie. O sposobie zatwierdzania poszczególnych faktur przez podatnika dokonującego sprzedaży decydują strony umowy.

W art. 106e ust. 1 pkt 17 ustawy o VAT określono, iż faktury te powinny zawierać dodatkowo wyraz "samofakturowanie".

Faktury VAT RR

Faktury potwierdzające dostawę produktów rolnych oraz świadczenie usług rolniczych przez rolników ryczałtowych wystawiane są przez nabywcę towaru, a nie przez sprzedawcę. Prawo wystawiania tych faktur mają wyłącznie nabywcy będący podatnikami VAT czynnymi.

Jak wynika z art. 116 ust. 2ustawy o VAT, faktura dokumentująca nabycie produktów rolnych powinna być oznaczona jako "Faktura VAT RR" oraz zawierać dane wskazane w tym przepisie (patrz ramka).

Faktura ta powinna być wystawiona w dwóch egzemplarzach, z czego oryginał przeznaczony jest dla rolnika ryczałtowego.

Należy pamiętać, że faktury te muszą zawierać podpisy osób uprawnionych do wystawiania i otrzymywania faktur.

Ponadto faktura VAT RR powinna zawierać oświadczenie dostawcy produktów rolnych w brzmieniu: "Oświadczam, że jestem rolnikiem ryczałtowym zwolnionym od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług".

Faktury pro forma

Przepisy ustawy o VAT nie powołują pojęcia "faktura pro forma". W praktyce dokumenty te stosowane są głównie w celach informacyjnych. Wystawiane są one kupującym w celu zapoznania z ceną towaru.

Jak wyjaśnił Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 12 grudnia 2013 r., nr IPPP1/443-921/13-2/PR, wyraźne oznaczenie dokumentu wyrazami pro forma powoduje, że nie można przypisać mu waloru faktury w rozumieniu przepisów o VAT, gdyż podmiot wystawiający taki dokument jednoznacznie wskazuje, że nie jest to faktura. Wystawienie tego dokumentu nie powoduje zatem skutków w zakresie podatku VAT, tj. obowiązku zapłaty wykazanego w nim podatku oraz nie stanowi dla kontrahenta podstawy do odliczenia wykazanego w nim podatku VAT. Zdaniem organu podatkowego dokumenty takie nie są wystawiane jako dowód wykonania transakcji handlowej, lecz przed jej wykonaniem i przesłane przez dostawcę w celach powiadomienia nabywcy o planowanych należnościach za przyszłe okresy rozliczeniowe.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.)