Gazeta Podatkowa nr 31 (1176) z dnia 16.04.2015

Dodatkowe oznaczenia na fakturze

Przepisy o VAT określają konieczne elementy, jakie powinna zawierać faktura. Jednak w przypadku, gdy faktury dokumentują niektóre transakcje, czy też wystawiane są przez określoną grupę podatników, muszą one zawierać pewne szczególne oznaczenia. Przy czym przepisy nie zabraniają zamieszczania dodatkowych innych elementów, np. określenia "faktura VAT", "oryginał-kopia". Nic więc nie stoi na przeszkodzie, aby oznaczenia takie były nadal stosowane.

Podatnik rozliczający VAT metodą kasową

Małym podatnikiem jest podmiot:

• u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1.200.000 euro,
   
• prowadzący przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzający funduszami inwestycyjnymi, będący agentem, zleceniobiorcą lub inną osobą świadczącą usługi o podobnym charakterze, z wyjątkiem komisu - jeżeli kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzenia za wykonane usługi (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 45.000 euro.

Wynika to z art. 2 pkt 25 ustawy o VAT.

Limity dla małego podatnika w 2015 r. wynoszą odpowiednio 5.015.000 zł i 188.000 zł.

Jak wskazano w art. 106e ust. 1 pkt 16 ustawy o VAT, faktura wystawiana przez małego podatnika rozliczającego VAT metodą kasową powinna zawierać dodatkowo wyrazy "metoda kasowa".

Takie samo oznaczenie na fakturze powinno się znaleźć także w przypadku, gdy dotyczy ona dostaw towarów lub świadczenia usług, w odniesieniu do których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 1 ustawy o VAT, czyli:

• wydania towarów przez komitenta komisantowi na podstawie umowy komisu,
   
• przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie,
   
• dokonywanej w trybie egzekucji dostawy towarów, o której mowa w art. 18,
   
• świadczenia, na podstawie odrębnych przepisów, na zlecenie sądów powszechnych, administracyjnych, wojskowych lub prokuratury usług związanych z postępowaniem sądowym lub przygotowawczym, z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług,
   
• świadczenia usług zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37-41 ustawy o VAT.

Wzory formularzy dla celów VAT dostępne są w serwisie www.druki.gofin.pl, w dziale Podatek VAT.

Odwrotne obciążenie

W przypadku transakcji, której przedmiotem są towary wymienione w załączniku nr 11 do ustawy o VAT, a ich dostawca jest czynnym podatnikiem VAT, obowiązek rozliczenia podatku należnego od tej czynności co do zasady spoczywa na nabywcy towaru. Wynika to z art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT.

Jak wskazano w tym przepisie, podatnikami VAT są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające towary wymienione w załączniku nr 11 do ustawy o VAT, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

• dokonujący dostawy tych towarów jest podatnikiem w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT, u którego sprzedaż nie jest zwolniona z VAT ze względu na obrót,
   
• nabywcą jest podatnik VAT (czynny lub zwolniony),
   
• dostawa nie jest objęta zwolnieniem, określonym w art. 43 ust. 1 pkt 2, które stosuje się przy dostawie towarów używanych.

Jeżeli warunki te są spełnione, sprzedawca na fakturze nie wykazuje kwoty podatku, a jedynie podaje informację, że zobowiązanym do rozliczenia VAT jest nabywca. Dodatkowo na fakturze zamieszcza wyrazy "odwrotne obciążenie" (przykład). Obowiązek ten wynika z art. 106e ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT.

Warto także dodać, że w przypadku sprzedaży towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT, pomimo że w wykazie tych towarów ustawodawca powołuje symbole PKWiU, sprzedawca nie ma obowiązku umieszczania tego symbolu na fakturze, co nie oznacza, że taki symbol nie może być powołany.

Także w sytuacji gdy podatnik wystawia fakturę dokumentującą świadczenie usług, dla których zobowiązanym do rozliczenia podatku VAT jest ich nabywca, powinien on dokumentować wykonaną usługę fakturą wystawioną zgodnie z przepisami ustawy o VAT, wpisując na niej adnotację "odwrotne obciążenie". Jednocześnie na wystawionych fakturach nie należy wykazywać stawki i kwoty podatku.

Warto także dodać, iż organy podatkowe uznają, że w przypadku tych faktur dodatkowo można zamieszczać także oznaczenie "NP", w sytuacji gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu w Polsce. Tak uznał przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 15 lipca 2014 r., nr ILPP4/443-241/14-2/ISN.

Sprzedaż towarów używanych w systemie marży

W art. 120 ustawy o VAT określone zostały zasady szczególnej procedury w zakresie opodatkowania dostawy towarów używanych. Istotą tej procedury jest opodatkowanie nie całej kwoty należnej z tytułu sprzedaży towaru, lecz marży stanowiącej różnicę pomiędzy kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszonej o kwotę podatku.

Zasada ta ma zastosowanie dla dostawy tych towarów, które podatnik nabył od:

1) podmiotu niebędącego podatnikiem VAT lub podatnikiem podatku od wartości dodanej lub

2) podatnika VAT bądź podatnika od wartości dodanej, w sytuacji gdy towary te podlegały zwolnieniu przedmiotowemu lub gdy dostawca był zwolniony od VAT, lub

3) podatnika VAT, który również korzysta ze szczególnej procedury pozwalającej na opodatkowanie marży, lub

4) podatnika podatku od wartości dodanej, jeżeli dostawa tych towarów była opodatkowana w systemie marży, a nabywca posiada dokumenty jednoznacznie potwierdzające nabycie towarów na tych zasadach.

Podobne zasady opodatkowania stosuje się w przypadku dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich czy antyków.

Procedurę marży stosuje się także w przypadku świadczenia usług turystyki.

Podatnicy stosujący opodatkowanie na zasadzie marży powinni na fakturze zamieszczać odpowiednio oznaczenia: "procedura marży dla biur podróży", "procedura marży - towary używane", "procedura marży - dzieła sztuki" lub "procedura marży - przedmioty kolekcjonerskie i antyki". Wynika to z art. 106e ust. 2 i 3 ustawy o VAT.

Faktura wystawiana w celu udokumentowania dostawy towarów używanych w procedurze marży nie musi zawierać następujących danych: ceny jednostkowej netto, kwot rabatów, wartości sprzedaży netto, stawki podatku, sumy wartości sprzedaży z podziałem na stawki, kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto.

Samofakturowanie

Podatnik nabywający towary lub usługi od innego przedsiębiorcy może wystawiać w jego imieniu i na jego rzecz faktury dokumentujące:

1) dokonanie sprzedaży przez podatnika na rzecz tego podmiotu,

2) otrzymanie należności, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy, np. zaliczki, oraz

3) dostawę towarów lub świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2 lit. b),

- jeżeli wcześniej zawarli oni umowę w sprawie wystawiania faktur w imieniu i na rzecz tego podatnika (przedsiębiorcy), w której została określona procedura zatwierdzania poszczególnych faktur przez podatnika dokonującego tych czynności. Nie ma przy tym obowiązku informowania naczelnika urzędu skarbowego o zawarciu umowy na samofakturowanie. O sposobie zatwierdzania poszczególnych faktur przez podatnika dokonującego sprzedaży decydują więc strony umowy.

Przepisy o VAT dopuszczają także możliwość wystawiania faktur w imieniu i na rzecz podatnika przez upoważnione przez niego osoby trzecie, w szczególności przez jego przedstawiciela podatkowego, o którym mowa w art. 18a ustawy o VAT.

W tych przypadkach faktury muszą zawierać dodatkowe oznaczenie. Jak wynika z art. 106e ust. 1 pkt 17 ustawy o VAT, faktury, o których mowa w art. 106d ust. 1, powinny zawierać dodatkowo wyraz "samofakturowanie".

Faktury VAT RR

Faktury potwierdzające dostawę produktów rolnych oraz świadczenie usług rolniczych przez rolników ryczałtowych wystawiane są przez nabywcę towaru, a nie przez sprzedawcę. Prawo wystawiania tych faktur mają nabywcy będący czynnymi podatnikami VAT.

Faktura VAT RR powinna być wystawiona w dwóch egzemplarzach, z czego oryginał przeznaczony jest dla rolnika ryczałtowego.

W art. 116 ust. 2 ustawy o VAT wskazano, jakie elementy powinna zawierać faktura dokumentująca nabycie produktów rolnych (patrz ramka). Faktura ta powinna być oznaczona jako "FAKTURA VAT RR".

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.)