Dotacje w pytaniach Czytelników

Otrzymanie, jak również udzielenie dotacji nie jest literalnie wymienione w art. 5 ustawy o VAT jako czynność podlegająca opodatkowaniu tym podatkiem. Zapisy dotyczące zasad opodatkowania dotacji, subwencji i dopłat określone są jedynie w przepisach dotyczących powstania obowiązku podatkowego oraz podstawy opodatkowania.

W art. 29 ust. 1 ustawy, definiującym podstawę opodatkowania podatkiem VAT ustawodawca określił, iż jest nią kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej.

Uwaga

Obrót, w myśl art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Samo otrzymanie dotacji nie stanowi żadnej czynności, ani też zdarzenia opodatkowanego, natomiast podlega opodatkowaniu jako składnik ceny czynności, z którą jest związane.

Otrzymana dotacja niezwiązana z dostawami konkretnych towarów lub świadczeniem konkretnych usług nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Dotacja wpływająca na cenę towaru/usługi powinna być opodatkowana według stawki właściwej dla dotowanej usługi czy towaru. Jeżeli otrzymana dotacja wpływa na cenę towarów lub usług, których sprzedaż jest zwolniona z opodatkowania - należy ją udokumentować i zarejestrować w ewidencji sprzedaży towarów lub usług zwolnionych z podatku.

Uwaga

Podstawę opodatkowania VAT zwiększa się tylko o takie dotacje (subwencje lub inne dopłaty), które w sposób jednoznaczny są związane z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług i mają bezpośredni wpływ na cenę towarów lub świadczonych usług. Jeśli taki bezpośredni związek nie występuje, dotacja ogólna - na pokrycie kosztów działalności - nie podlega opodatkowaniu VAT.

Firma zajmuje się działalnością hotelarsko-gastronomiczną, organizujemy konferencje, spotkania biznesowe i różnego rodzaju przyjęcia okolicznościowe. W ramach projektu Kapitał Ludzki mamy otrzymać dotacje z UE, którą przeznaczymy na szkolenia dla naszych pracowników oraz na zakup wyposażenia sal konferencyjnych i ich remont. Czy otrzymana dotacja będzie podlegać opodatkowaniu VAT? Czy możemy odliczyć VAT z faktur za szkolenia pracowników, zakupy środków trwałych i remonty, które częściowo będą sfinansowane z otrzymanej dotacji?

Dotacja przeznaczona na dofinansowanie szkoleń własnych pracowników nie jest przyznawana jako dopłata do ceny usług świadczonych przez firmy. Jest to więc dotacja niezwiązana ze świadczeniem usług i nie stanowi obrotu w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, a co za tym idzie nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Podobnie zakup wyposażenia sal konferencyjnych oraz ich remont są tzw. wydatkami ogólnymi, czyli przeznaczona na ten cel dotacja nie jest związana bezpośrednio ze świadczeniem usług i nie podlega opodatkowaniu VAT.

Prawo do odliczenia VAT z faktury dokumentującej zakup usług czy towarów (bez względu na źródło finansowania) ustalane jest na zasadach ogólnych, tj. w oparciu o art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Zgodnie z nim, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Chodzi tu o związek zakupionej usługi lub towaru z działalnością, jakiej ma służyć otrzymana dotacja, a nie z samą dotacją.

A zatem, jeżeli zakup usługi szkolenia pracowników, usług remontowych oraz zakupy środków trwałych mają związek z opodatkowaną działalnością podatnika, to przysługuje mu prawo do odliczenia VAT naliczonego od tej usługi. Nie ma tu znaczenia, czy wydatek na te zakupy zostanie dofinansowany dotacją, czy też nie.

Podobnie wypowiedział się Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 23 listopada 2009 r., nr IBPP4/443-1470/09/EJ:

"(...) przepisy ustawy o VAT nie wiążą prawa do odliczenia podatku ze źródłem pochodzenia środków finansowych przeznaczonych na zakup towarów i usług, przy nabyciu których podatek został naliczony. A zatem dla ustalenia prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego bez znaczenia pozostaje źródło pochodzenia środków finansowych na pokrycie ww. wydatków. (...)"

Terminy odliczania podatku naliczonego są ściśle określone w art. 86 ust. 10 ustawy o VAT. Podatnik - co do zasady - może odliczyć podatek naliczony w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał fakturę, bądź w rozliczeniu za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

Podatnik w kwietniu 2011 r. wykonał usługę, która objęta jest częściową dotacją z budżetu Agencji Rolnej. Przyznana dotacja wpłynęła na rachunek bankowy podatnika dopiero w czerwcu br. Czy należy opodatkować tę dotację, a jeśli tak to w którym momencie?

Otrzymana dotacja dotyczy konkretnej usługi i powoduje obniżenie ceny tej usługi, w związku z czym jest to typowa dotacja przedmiotowa. Zwiększa ona podstawę opodatkowania i podlega opodatkowaniu według stawki właściwej dla wykonanej usługi.

Według ogólnej zasady obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towarów lub wykonania usług (art. 19 ust. 1 ustawy). Dla dotacji, subwencji i innych dopłat ustawodawca określił, iż obowiązek podatkowy z tytułu należnych dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze powstaje z chwilą uznania rachunku bankowego podatnika (art. 19 ust. 21 ustawy). Jeżeli na rachunek podatnika wpływa część tej dotacji, obowiązek podatkowy powstaje jedynie w tej części.

Przy czym powstanie obowiązku podatkowego z tytułu otrzymanej dotacji może poprzedzać moment wykonania usługi lub następować już po jej wykonaniu.

W świetle powyższego, obowiązek podatkowy z tytułu wykonanej przez podatnika usługi powstał na zasadach określonych w art. 19 ust. 1 ustawy o VAT w kwietniu 2011 r., ale tylko od części należności pomniejszonej o kwotę dotacji. Od pozostałej części należności, czyli kwoty dotacji, obowiązek podatkowy powstał w czerwcu, czyli w miesiącu uznania tą dotacją rachunku bankowego podatnika.

Spółdzielnia otrzymała fakturę VAT za przygotowanie dokumentacji na pozyskanie dotacji. Czy można odliczyć VAT od tej usługi i w jakim terminie?

Usługę polegającą na przygotowaniu wniosku o dotację należy traktować jako zakup związany z realizacją planowanego celu (inwestycji), a nie pozyskania dotacji. Jeśli więc zakup tej usługi ma związek z opodatkowaną działalnością podatnika, to przysługuje mu prawo do odliczenia podatku VAT i bez znaczenia jest tu kwestia, czy złożony wniosek o dotację będzie rozpatrzony pozytywnie czy negatywnie. Podatek z tej faktury podlega rozliczeniu za okres, w którym podatnik ją otrzymał lub - zgodnie z art. 86 ust. 11 ustawy o VAT - w rozliczeniu za jeden z dwóch okresów następnych.

Otrzymaliśmy dotację do świadczonych usług. Dotacja obniża stosowaną przez nas cenę, a więc jest przedmiotem opodatkowania. W jaki sposób powinniśmy udokumentować otrzymanie takiej dotacji?

Ani w ustawie o VAT, ani też w rozporządzeniu w sprawie faktur, nie uregulowano odrębnie sposobu dokumentowania otrzymania dotacji wpływającej na cenę towaru lub usługi. W art. 106 ust. 7 ustawodawca wskazał jedynie, iż dla udokumentowania zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze wystawia się faktury wewnętrzne. Na podstawie tego zapisu na ogół wysnuwa się wniosek, że również samo otrzymanie dotacji powinno być udokumentowane fakturą wewnętrzną.