Korzystanie z rachunku VAT

Rachunek VAT to rachunek otwierany przez bank automatycznie dla każdego podatnika posiadającego firmowy rachunek rozliczeniowy. Jest on wykorzystywany m.in. przy zapłacie za towar lub usługę w mechanizmie podzielonej płatności.

Zasady otwierania rachunku VAT

Ustawodawca w art. 108a ust. 1a ustawy o VAT wskazał, że przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem przekracza kwotę 15.000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej, podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności. Zastosowanie MPP polega na tym, że:

1) zapłata kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty VAT wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek VAT,

2) zapłata całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek bankowy albo na rachunek w SKOK, dla których jest prowadzony rachunek VAT, albo jest rozliczana w inny sposób.

Ponadto z art. 108e ustawy o VAT wynika, że podatnicy, którzy dokonują dostawy oraz nabyć towarów czy usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, zobowiązani są posiadać rachunek rozliczeniowy lub imienny rachunek w SKOK otwarty w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, prowadzony w walucie polskiej. Natomiast rachunek VAT otwierany jest przez bank lub SKOK dla każdego przedsiębiorcy posiadającego rachunek rozliczeniowy czy imienny rachunek w SKOK. Dotyczy to nie tylko podatników VAT czynnych, ale również zwolnionych z VAT. Nie można przy tym otworzyć rachunku VAT np. do rachunku osobistego, wykorzystywanego w działalności gospodarczej.

Zwrot nadwyżki VAT na rachunek VAT

Zgodnie z art. 87 ust. 6a ustawy o VAT na wniosek podatnika, zawarty w złożonej deklaracji podatkowej, urząd skarbowy jest obowiązany dokonać zwrotu różnicy podatku na rachunek VAT podatnika w przyspieszonym terminie, tj. 25 dni, licząc od dnia złożenia rozliczenia. Ten sposób zwrotu VAT nie wymaga spełnienia żadnych dodatkowych warunków. Wystarczy, że podatnik w pliku JPK_V7M czy JPK_V7K w części deklaracyjnej uzupełni pola P_54 i P_55. Co ważne, termin zwrotu nie podlega przedłużeniu w przypadku weryfikowania jego zasadności przez organ podatkowy.

Przekazanie środków z rachunku VAT

Kwestia przekazania środków zgromadzonych na rachunku VAT na rachunek bankowy została wyjaśniona w art. 108b ustawy o VAT. Jak wynika z tego przepisu, w przypadku wystąpienia kumulacji środków zgromadzonych na rachunku VAT podatnik ma prawo do wystąpienia z pisemnym wnioskiem do właściwego naczelnika urzędu skarbowego o dokonanie przelewu środków z rachunku VAT na wskazany przez niego rachunek bankowy albo rachunek w SKOK, dla których prowadzony jest ten rachunek. Organ ma 60 dni na wyrażenie zgody w sprawie uwolnienia środków z rachunku VAT.

Zgoda na uwolnienie tych środków następuje w formie postanowienia, w którym określona jest wysokość środków, jaka ma zostać przekazana. Na postanowienie to służy podatnikowi zażalenie. Organ informację o postanowieniu przekazuje, przy wykorzystaniu systemu teleinformatycznego albo z użyciem środków komunikacji elektronicznej, bankowi lub SKOK, który prowadzi rachunek VAT wskazany we wniosku. Przekazanie tych środków, zgodnie ze wskazaną przez naczelnika urzędu skarbowego informacją, następuje niezwłocznie.

Należy mieć również na uwadze, że naczelnik urzędu skarbowego odmówi podatnikowi, w drodze decyzji, wydania zgody na przekazanie środków zgromadzonych na rachunku VAT, w przypadku:

1) posiadania przez podatnika zaległości z tytułu podatków i należności, o których mowa w art. 62b ust. 2 pkt 2 lit. a) ustawy - Prawo bankowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.) - w wysokości odpowiadającej tej zaległości wraz z odsetkami za zwłokę, według stanu na dzień wydania decyzji,

2) gdy zachodzi uzasadniona obawa, że:

a) zobowiązanie podatkowe z tytułu podatków i należności, o których mowa w art. 62b ust. 2 pkt 2 lit. a) ustawy - Prawo bankowe, nie zostanie wykonane, w szczególności gdy podatnik trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań podatkowych lub dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję zobowiązań podatkowych, lub

b) wystąpi zaległość podatkowa z tytułu podatków i należności, o których mowa w art. 62b ust. 2 pkt 2 lit. a) ustawy - Prawo bankowe, lub zostanie ustalone dodatkowe zobowiązanie podatkowe.

Jednocześnie naczelnik urzędu skarbowego nie odmówi wydania zgody na przekazanie środków zgromadzonych na rachunku VAT, jeżeli zaległości podatkowe zostały objęte decyzją o ich odroczeniu lub rozłożeniu na raty.

Zamknięcie rachunku VAT

W sytuacji gdy podatnik decyduje się na zamknięcie rachunku rozliczeniowego w danym banku na podstawie art. 62e ust. 1 ustawy - Prawo bankowe, przed jego zamknięciem bank zamyka rachunek VAT, który jest prowadzony dla tego rachunku rozliczeniowego, jeżeli ten rachunek VAT nie jest prowadzony dla innego rachunku rozliczeniowego.

Przed zamknięciem rachunku VAT bank uznaje kwotą środków zgromadzonych na rachunku VAT, na dzień zamknięcia rachunku VAT, wskazany przez posiadacza jego inny rachunek VAT, prowadzony w tym samym banku.

W przypadku niewskazania przez posiadacza rachunku VAT innego rachunku VAT prowadzonego w tym samym banku, bank przed zamknięciem rachunku VAT:

1) uznaje rachunek rozliczeniowy, dla którego otwarty jest ten rachunek VAT tego posiadacza, kwotą środków zgromadzonych na rachunku VAT, na dzień jego zamknięcia - zgodnie z informacją o postanowieniu, o której mowa w art. 108b ust. 4 ustawy o VAT, albo

2) dokonuje przekazania środków pieniężnych, zgromadzonych na rachunku VAT na dzień zamknięcia tego rachunku, na prowadzony w tym samym banku wyodrębniony rachunek techniczny służący identyfikacji posiadacza rachunku VAT - jeżeli na dzień rozwiązania umowy rachunku rozliczeniowego, dla którego prowadzony jest ten rachunek VAT, nie posiada informacji o postanowieniu, o której mowa w art. 108b ust. 4 ustawy o VAT.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2024 r. poz. 361)