Praktyczne problemy w stosowaniu split payment

Od 1 lipca 2018 r. mocą ustawy z dnia 15 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, która na dzień oddania do druku niniejszej publikacji oczekuje na ogłoszenie w Dzienniku Ustaw wprowadzony zostanie zupełnie nowy mechanizm płatności podatku VAT, tzw. split payment. Polega on na tym, że nabywca płacić będzie sprzedawcy tylko wartość netto zakupionego towaru lub usługi, natomiast kwotę podatku przekazywać będzie na specjalne konto - tzw. rachunek VAT. Kwoty zgromadzone na rachunku VAT będą stanowiły własność sprzedawcy, natomiast dysponowanie nimi będzie ograniczone obowiązującym regulacjami ustawowymi.

Inicjatywę w zakresie stosowania mechanizmu split payment będzie miał podatnik będący nabywcą towaru lub usługi. Mechanizm ten będzie dobrowolny i znajdzie zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do transakcji dokonywanych na rzecz innych podatników.

Czy podjęcie decyzji o stosowaniu mechanizmu podzielonej płatności oznacza konieczność konsekwentnego jego stosowania wobec każdej transakcji z danym przedsiębiorcą?

Nie, nie ma takiej konieczności. W art. 108a ust. 1 określono generalną zasadę, zgodnie z którą podatnicy, którzy otrzymają fakturę z wykazaną kwotą podatku, przy dokonywaniu płatności kwoty należności wynikającej z tej faktury będą mogli zastosować mechanizm podzielonej płatności.

Konstrukcja przepisów o podzielonej płatności pozwala przyjąć, że nabywca może zdecydować o jego stosowaniu w sposób wybiórczy. Rozliczenie to nie musi dotyczyć każdej otrzymanej faktury zakupu, czy każdej transakcji dokonywanej z określonym dostawcą.

Z niektórymi kontrahentami rozliczam się w walucie obcej. Czy w przypadku takich transakcji będzie możliwe stosowanie mechanizmu podzielonej płatności?

Uchwalone przepisy zmieniające ustawę o VAT nie przewidują możliwości stosowania mechanizmu podzielonej płatności w przypadku gdy płatność odbywa się w innej walucie niż złoty polski. W przyszłości planowane jest dostosowanie tego mechanizmu do przelewów walutowych, jednak obecnie przepisy ustawy wskazują, iż zapłata z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności będzie dokonywana w złotych polskich przy użyciu komunikatu przelewu udostępnionego przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, przeznaczonego do dokonywania tych płatności.

Na czym w praktyce będzie polegać stosowanie mechanizmu podzielonej płatności? Czy mogę na rachunek VAT wpłacić tylko część kwoty podatku wynikającego z faktury?

Zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności polega na tym, że zapłata kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury dokonywana będzie na rachunek VAT, natomiast zapłata całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto dokonywana będzie na rachunek bankowy albo na rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, dla których jest prowadzony rachunek VAT, albo będzie rozliczana w inny sposób.

W praktyce będzie się to odbywało przy użyciu specjalnego udostępnionego przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, komunikatu przelewu, w którym podatnik wskazywać będzie dane dotyczące faktury, w związku z którą będzie dokonywał podzielonej płatności, a także odpowiednio kwotę, która ma być zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności oraz kwotę, którą należy przekazać na rachunek sprzedawcy. Zatem podatnik (nabywca) będzie wypełniał jeden dokument, czyli komunikat przelewu, na którym wskazane będą dwie kwoty: kwota wartości sprzedaży brutto oraz kwota podatku. Bank (SKOK) dokona natomiast czynności mających na celu przekazanie na właściwe konta.

Z treści art. 108a ust. 3 ustawy o VAT wynika, iż będzie istniała możliwość wpłaty na rachunek VAT jedynie części kwoty podatku wynikającego z faktury. To podatnik będzie decydował, czy przekaże na ten rachunek całość, czy też część podatku VAT.

Z jednym z moich kontrahentów najczęściej rozliczam się za pomocą karty płatniczej. Czy w stosunku do takiej transakcji będę miał możliwość stosowania podzielonej płatności?

Niestety, nie ma możliwości stosowania mechanizmu podzielonej płatności w przypadku zapłaty za towar czy usługę w innych formach niż przelew. Mechanizm ten nie dotyczy zatem ani zapłaty gotówkowej, ani też zapłaty kartą płatniczą.

Jakie zobowiązania będę mógł regulować korzystając ze środków zgromadzonych na moim rachunku VAT? Czy w sytuacji gdy na rachunku tym zgromadzę znaczną kwotę, będę mógł część tych środków przelać na zwykły rachunek, jaki posiadam w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą?

Środki, jakie zostaną zgromadzone na rachunku VAT będą środkami należącymi do podatnika, a organy podatkowe nie będą miały do nich dostępu. Mimo to przepisy ustawy o VAT wskazują sposób dysponowania tymi środkami. Podatnicy będą mogli z takiego rachunku dokonywać:

przelewu na inny rachunek VAT (co ma stanowić zachętę do stosowania wobec swoich kontrahentów mechanizmu podzielonej płatności) a także
opłacać swoje zobowiązania podatkowe z tytułu rozliczeń podatku VAT.

W sytuacji wystąpienia kumulacji środków zgromadzonych na rachunku VAT podatnik będzie miał prawo do wystąpienia z wnioskiem (pisemnym, uzasadnionym) o dokonanie przelewu środków zgromadzonych na rachunku VAT na jego rachunek bankowy prowadzony dla celów działalności gospodarczej. We wniosku podatnik określał będzie wysokość środków zgromadzonych na rachunku VAT, jaka ma zostać przekazana. Taki wniosek podlegał będzie weryfikacji przez naczelnika urzędu skarbowego, który w terminie 60 dni od otrzymania wniosku, w drodze postanowienia, będzie mógł wyrazić zgodę na inne przeznaczenie środków i wskazać ostateczną wysokość tych środków, które będą mogły mieć inne przeznaczenie. Informację o wydanym w tej sprawie postanowieniu, naczelnik urzędu skarbowego będzie przekazywał bankowi albo spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, które prowadzić będą rachunek VAT wskazany we wniosku.

Czy w przypadku gdy posiadam zaległość w podatku VAT wynikającą z decyzji wydanej w 2015 r., będę mógł otrzymać na rachunek bankowy jaki posiadam w związku z prowadzoną działalnością, zwrot skumulowanych na moim rachunku VAT środków?

Nie będzie takiej możliwości. W przypadku gdy podatnik posiada zaległości w podatku VAT, naczelnik urzędu skarbowego wyda odmowną decyzję w sprawie przekazania środków zgromadzonych na rachunku VAT. Decyzja odmowna dotyczyć będzie kwoty odpowiadającej zaległości podatkowej w podatku wraz z odsetkami za zwłokę, istniejącej na dzień wydania decyzji. Odmowa przekazania środków będzie miała również miejsce w sytuacji gdy zachodzić będzie uzasadniona obawa, że zobowiązanie podatkowe z tytułu podatku nie zostanie wykonane, w szczególności gdy podatnik trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań z tytułu podatku lub dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję zobowiązań z tytułu podatku, lub gdy wystąpi zaległość podatkowa w podatku lub zostanie ustalone dodatkowe zobowiązanie podatkowe.

Czy korzystając z mechanizmu split payment będzie można obniżyć kwotę zobowiązania podatkowego w VAT podlegającego wpłacie do urzędu skarbowego?

Tak, będzie istniała taka możliwość i ma ona realnie zachęcić podatników do korzystania z mechanizmu podzielonej płatności podatku VAT. Podatnik, który będzie regulował zobowiązanie podatkowe z tytułu podatku VAT w terminie wcześniejszym niż termin płatności podatku i zapłata ta nastąpi z rachunku VAT, będzie mógł zmniejszyć kwotę zobowiązania podatkowego w VAT o kwotę obliczoną na podstawie określonego w art. 108d ust. 1 ustawy wzoru, uzależnioną od kwoty zobowiązania, stopy referencyjnej NBP obowiązującej na dwa dni robocze przez dniem zapłaty oraz terminu, w jakim zobowiązanie zostanie uregulowane.

Kwotę, o którą obniżana będzie kwota zobowiązania podatkowego z tytułu podatku, należy zaokrąglić do pełnych złotych.