Pozwolenie na budowę a zwrot części VAT za materiały budowlane

Zamierzam rozpocząć budowę domu mieszkalnego. Nie posiadam jeszcze pozwolenia na budowę, ponieważ projekt domu jest w trakcie realizacji. W międzyczasie zakupiłem jednak część materiałów budowlanych (pustaki, cement, drut). Czy w tej sytuacji mogę ubiegać się o zwrot VAT od zakupów dokonanych przed uzyskaniem pozwolenia na budowę?

Osoba fizyczna ma prawo do zwrotu części wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych m.in. w związku z budową budynku mieszkalnego.

Uprawnienie to wynika z zapisu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 2005 r. o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym (Dz. U. nr 177, poz. 1468 ze zm.).

Zwrot, o którym mowa przysługuje w odniesieniu do towarów, które przed wejściem Polski w struktury Unii Europejskiej opodatkowane były stawką VAT 7%, a od 1 maja 2004 r. opodatkowane są stawką podstawową, wynoszącą obecnie 23%.Przy czym dokumentem stanowiącym podstawę do obliczenia kwoty zwrotu części wydatków jest faktura wystawiona dla osoby fizycznej (art. 3 ust. 4 ww. ustawy).

Prawo do zwrotu, przysługuje pod warunkiem, że osoba fizyczna posiada:

• prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. nr 243, poz. 1623 ze zm.) albo tytuł prawny do budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego,
   
• pozwolenie na budowę w przypadku inwestycji, dla której zgodnie z ustawą - Prawo budowlane wymagane jest takie pozwolenie.

Zaznaczyć należy, że prawo do zwrotu nie przysługuje, w sytuacji gdy osoba fizyczna lub jej małżonek dokonywali budowy lub remontu budynku mieszkalnego jako podatnicy VAT, w celu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Ustawodawca nie uzależnia prawa do zwrotu wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym od tego, czy zakup materiałów budowlanych nastąpił przed, czy po uzyskaniu pozwolenia na budowę. Wymagane jest jedynie, by poniesione wydatki zostały udokumentowane fakturami, wystawionymi od dnia 1 maja 2004 r. Natomiast odnośnie pozwolenia na budowę (w przypadku inwestycji, dla której wymagane jest takie pozwolenie) wystarczające jest, aby inwestor dysponował tym pozwoleniem w momencie składania wniosku o zwrot.

Takie stanowisko potwierdził również Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 13 lipca 2012 r., nr IBPBII/2/415-574/12/MW oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 15 lutego 2011 r., nr IPPB2/415-991/10-2/AK w której czytamy m.in.: "(…) Zatem osoba fizyczna, która poniosła wydatki na zakup materiałów budowlanych przed datą uzyskania pozwolenia na budowę, ale w dniu składania wniosku o zwrot posiada już to pozwolenie, ma prawo do zwrotu części wydatków poniesionych z tego tytułu. (…)" (podkreślenie redakcji).

W tym miejscu należy przypomnieć, że zgodnie z dokumentem opracowanym na podstawie projektu Ministerstwa Infrastruktury zatytułowanym "Główne problemy, cele i kierunki programu wspierania rozwoju budownictwa mieszkaniowego do 2020 r.", przyjętym w dniu 30 listopada 2010 r. przez Radę Ministrów, a następnie w dniu 4 marca 2011 r. przez Sejm, ze względu na planowaną zmianę struktury wydatków publicznych na mieszkalnictwo, z końcem 2013 r. wygasnąć ma system zwrotu osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym.

Przyczyną wygaśnięcia ww. systemu poprzez uchylenie ustawy o zwrocie niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym jest zapowiedź realizacji programu "Mieszkania dla Młodych". Program ten ma na celu wsparcie osób młodych w nabywaniu własnego mieszkania po wygaszeniu programu "Rodzina na Swoim".

Projekt z dnia 11 kwietnia 2013 r. ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez ludzi młodych (dostępny na stronie internetowej http://legislacja.rcl.gov.pl) zakłada stopniowe wygaszanie systemu zwrotu części VAT, a w art. 24 ust. 1 wskazano, że osoba fizyczna, która przed 1 stycznia 2014 r,. poniosła wydatki na zakup materiałów budowlanych, o których mowa w ustawie o zwrocie niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym, będzie miała prawo ubiegać się po dniu 31 grudnia 2013 r. o zwrot poniesionych wydatków na dotychczasowych zasadach.

Z kolei art. 24 ust. 2 projektu określa tryb wygaszania ww. sytemu zwrotu. I tak, wniosek o zwrot części wydatków na zakup materiałów budowlanych poniesionych i dokumentowanych fakturą wystawioną dla osoby fizycznej w okresie:

• od dnia 1 maja 2004 r. do dnia 31 grudnia 2005 r. - składać się będzie nie później niż do dnia 31 grudnia 2014 r.;
   
• od dnia 1 stycznia 2006 r. do dnia 31 grudnia 2007 r. - składać się będzie nie później niż do dnia 31 grudnia 2015 r.;
   
• od dnia 1 stycznia 2008 r. do dnia 31 grudnia 2009 r. - składać się będzie nie później niż do dnia 31 grudnia 2016 r.;
   
• od dnia 1 stycznia 2010 r. do dnia 31 grudnia 2011 r. - składać się będzie nie później niż do dnia 31 grudnia 2017 r.;
   
• od dnia 1 stycznia 2012 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. - składać się będzie nie później niż do dnia 31 grudnia 2018 r.

W przypadku natomiast, gdy ww. wniosek składany będzie po raz pierwszy po dniu 31 grudnia 2013 r., limity kwoty zwrotu obliczane będą zgodnie z zasadami określonymi w art. 3 ust. 5 i 6 ustawy o zwrocie niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym i dotyczyć będą okresów liczonych od daty złożenia tego wniosku do dnia 31 grudnia 2018 r.

Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy:

"(…) Art. 24 i 25 określają tryb wygaszenia systemu zwrotu podatku VAT, zapowiedzianego w dokumencie przyjętym przez Radę Ministrów w dniu 30 listopada 2010 r. pt. «Główne problemy, cele i kierunki programu wspierania rozwoju budownictwa mieszkaniowego do 2020 roku». (…)

Beneficjenci, którzy rozpoczęli inwestycje przed dniem 1 stycznia 2014 r. i udokumentują wydatki na zakup materiałów budowlanych, będą mogli korzystać z systemu na dotychczasowych zasadach jeszcze przez okres 5 lat. W celu złagodzenia skutków budżetowych związanych z realizacją faktur wystawionych do dnia 31 grudnia 2013 r. (ostatni dzień obowiązywania uprawnień z tytułu zwrotu części wydatków) i rozłożeniem tych skutków w czasie zaproponowano, że faktury wystawione w poszczególnych latach będą mogły być zrealizowane do określonej w ustawie daty (…)".

Obecnie projekt ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez ludzi młodych jest w konsultacjach międzyresortowych. Zatem, na ostateczne informacje, na jakich zasadach będzie można się ubiegać o zwrot części VAT trzeba jeszcze trochę poczekać.