Zwrot wydatków w prywatnym budownictwie mieszkaniowym

Zwrot części wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych przysługuje osobom fizycznym na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 2005 r. o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym (Dz. U. nr 177, poz. 1468 ze zm.).

Zwrot, o którym mowa, dotyczy wydatków na materiały budowlane, które były opodatkowane stawką 7% a po przystąpieniu Polski do Wspólnoty, tj. od 1 maja 2004 r. podstawową stawką VAT. Dokumentem stanowiącym podstawę do żądania zwrotu części wydatków jest faktura wystawiona dla osoby fizycznej.

Jak wynika z art. 3 ww. ustawy, osoba fizyczna ma prawo do zwrotu części wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych w związku z:

1) budową budynku mieszkalnego;

2) nadbudową lub rozbudową budynku na cele mieszkalne lub przebudową (przystosowaniem) budynku niemieszkalnego, jego części lub pomieszczenia niemieszkalnego na cele mieszkalne, w wyniku których powstał lokal mieszkalny spełniający wymagania określone w odrębnych przepisach;

3) remontem budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego.

Prawo do zwrotu przysługuje wówczas, gdy osoba fizyczna posiada:

• prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. nr 243, poz. 1623 ze zm.) albo tytuł prawny do budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w przypadku remontu tej nieruchomości,
   
• pozwolenie na budowę w przypadku inwestycji, dla której zgodnie z ustawą - Prawo budowlane wymagane jest takie pozwolenie.

W ustawie o zwrocie wydatków nie wymienia się wprost wszystkich tytułów prawnych do nieruchomości stanowiących podstawę ubiegania się o zwrot. Organy podatkowe za tytuł prawny do lokalu (budynku) mieszkalnego uznają:

• akt własności (dowód stwierdzający nabycie w drodze kupna, spadku lub darowizny),
   
• decyzję o przydziale mieszkania,
   
• umowę najmu lub dzierżawy,
   
• umowę podnajmu lub poddzierżawy,
   
• umowę użyczenia,
   
• inny stosunek zobowiązaniowy, z którego wynika prawo do korzystania z lokalu mieszkalnego, np. umowę, na podstawie której członek spółdzielni jest zobowiązany do ponoszenia kosztów eksploatacji związanych z użytkowaniem nowo wybudowanego lokalu mieszkalnego.

W przypadku osób fizycznych pozostających w związku małżeńskim w dniu poniesienia wydatków, zwrot przysługuje łącznie na oboje małżonków. Jeżeli w okresie obowiązywania ustawy:

1) przed zawarciem związku małżeńskiego, osoba fizyczna otrzymała kwotę zwrotu, to kwotę zwrotu obliczoną zgodnie z art. 3 ust. 5-7 ustawy o zwrocie wydatków pomniejsza się o kwoty uprzednio otrzymane,

2) w czasie trwania związku małżeńskiego lub do momentu orzeczenia przez sąd separacji, osoba fizyczna otrzymała kwotę zwrotu, a następnie związek małżeński ustał lub sąd orzekł separację, przysługującą jej kwotę zwrotu pomniejsza się o 50% kwoty uprzednio otrzymanej, jeżeli składany był wspólny wniosek małżonków, lub o kwotę otrzymanego zwrotu, jeżeli składany był odrębny wniosek.

Prawo do zwrotu nie przysługuje, w sytuacji gdy osoba fizyczna lub jej małżonek dokonywali budowy lub remontu budynku mieszkalnego, jako podatnicy VAT, w celu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Podstawą ubiegania się o zwrot części wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych jest wniosek. Przepisy nie określają wzoru urzędowego takiego wniosku.

Zgodnie z art. 5 ust. 4 ustawy o zwrocie wydatków, wniosek ten powinien zawierać co najmniej:

1) imię i nazwisko, identyfikator podatkowy, a w przypadku gdy osobie fizycznej składającej wniosek nie nadano go - rodzaj i numer dokumentu tożsamości tej osoby, w tym również wystawionego w państwie innym niż Rzeczpospolita Polska, adres zamieszkania osoby fizycznej, a w przypadku małżonków - obojga małżonków;

2) wskazanie właściwego urzędu skarbowego, do którego kierowany jest wniosek;

3) rodzaj poniesionych wydatków;

4) rok rozpoczęcia inwestycji;

5) wykaz faktur oraz wartość poniesionych wydatków;

6) kwotę zwrotu;

7) oświadczenie o zakresie przeprowadzonego remontu, jeżeli roboty te nie wymagają pozwolenia na budowę;

8) wskazanie sposobu wypłaty kwoty zwrotu; jeżeli wypłata ma nastąpić na rachunek bankowy - wskazanie numeru rachunku osoby fizycznej składającej wniosek, a w przypadku wspólnego wniosku małżonków - numeru rachunku obojga lub jednego z nich, na który ma być dokonany zwrot;

9) podpis osoby fizycznej ubiegającej się o zwrot wydatków, a w przypadku małżonków - podpisy obojga bez względu na sposób złożenia wniosku: wspólnie albo odrębnie przez każdego z nich.

Uwaga

Wniosek o zwrot wydatków może być złożony nie częściej niż raz w roku.

Podatnicy, którzy chcą korzystać z gotowych druków, mogą zastosować wzór wniosku wraz z załącznikami opracowany przez Ministerstwo Finansów, który dostępny jest również na stronie internetowej naszego Wydawnictwa (www.gofin.pl).

Są to następujące formularze:

• VZM-1 - "Wniosek o zwrot niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym poniesionych od dnia 1.05.2004 r.",
   
• VZM-1/A - "Wykaz faktur i wartości poniesionych wydatków odliczonych w ramach ulg mieszkaniowych, opodatkowanych podatkiem VAT wg stawki 22%",
   
• VZM-1/B - "Wykaz faktur i wartości poniesionych wydatków nieodliczonych w ramach ulg mieszkaniowych, opodatkowanych podatkiem VAT wg stawki 22%",
   
• VZM-1/C - "Wykaz faktur i wartości poniesionych wydatków nieodliczonych w ramach ulg mieszkaniowych, opodatkowanych podatkiem VAT wg stawki 23%".

Ponadto do wniosku należy załączyć kopię:

• pozwolenia na budowę, jeżeli inwestycja wymagała takiego pozwolenia,
   
• dokumentu potwierdzającego tytuł prawny osoby fizycznej do budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego, którego remont nie wymagał pozwolenia na budowę,
   
• faktur dokumentujących poniesione wydatki.

Zgodnie z art. 6 ustawy o zwrocie wydatków, kwotę zwrotu określa urząd skarbowy w drodze decyzji, którą wydaje w terminie 4 miesięcy od dnia złożenia wniosku. Następnie w terminie 25 dni od dnia doręczenia decyzji urząd skarbowy wypłaca kwotę zwrotu.

Jeżeli prawidłowość złożonego wniosku nie budzi wątpliwości, urząd skarbowy dokonuje zwrotu kwoty wykazanej we wniosku bez wydawania decyzji. W tym przypadku wypłata zwrotu następuje w terminie 4 miesięcy od dnia złożenia wniosku.

Wysokość limitu zwrotu uzależniona jest od rodzaju inwestycji (czy wymaga pozwolenia na budowę, czy też nie) i od korzystania (lub nie) z ulgi budowlanej lub remontowej oraz ceny za 1 m² powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego, ostatnio ogłoszonej w Dzienniku Urzędowym GUS przed kwartałem złożenia wniosku o dokonanie zwrotu.

Limity kwoty zwrotu dotyczą okresów pięcioletnich, liczonych od daty złożenia pierwszego wniosku. Data ta ma również wpływ na wysokość limitów, bowiem istotne jest czy pierwszy wniosek został złożony w okresie obowiązywania stawki podatku VAT w wysokości 22%, czy 23%, niezależnie od tego kiedy dokonano zakupu materiałów.

Podatnik składający kolejny wniosek, przy wyliczaniu kwoty przysługującego limitu uwzględnić musi zwrot VAT uprzednio otrzymany. Limit na dzień złożenia kolejnego wniosku stanowi różnicę pomiędzy kwotą limitu przysługującego w pięcioletnim okresie, a limitem wcześniej wykorzystanym w tym okresie.

W Dzienniku Urzędowym Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 27 maja 2013 r., pod poz. 22, zamieszczono komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 23 maja 2013 r. w sprawie ceny 1 m² powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego za I kwartał 2013 r.

Prezes Głównego Urzędu Statystycznego w ww. komunikacie ogłosił, że cena 1 m² powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego za I kwartał 2013 r. wyniosła 4.019 zł, w związku z czym maksymalne limity zwrotu dla wniosków składanych w III kwartale 2013 r. będą się kształtować następująco:

1) w przypadku gdy pierwszy wniosek złożony był przed 1 stycznia 2011 r.:

a) dla osób, które nie korzystały z ulg mieszkaniowych limit wyniesie:

• 34.590 zł - w przypadku inwestycji wymagających pozwolenia na budowę,
   
• 14.824 zł - w przypadku inwestycji niewymagających pozwolenia na budowę,

b) dla osób, które korzystały z ulg mieszkaniowych limit wyniesie:

• 28.018 zł - przy inwestycjach wymagających pozwolenia na budowę,
   
• 12.008 zł - przy inwestycjach niewymagających pozwolenia na budowę;

2) w przypadku gdy pierwszy wniosek składany był po 31 grudnia 2010 r.:

a) dla osób, które nie korzystały z ulg mieszkaniowych limit wyniesie:

• 34.308 zł - gdy inwestycja wymaga pozwolenia na budowę,
   
• 14.704 zł - gdy inwestycja nie wymaga pozwolenia na budowę,

b) dla osób, które korzystały z ulg mieszkaniowych limit wyniesie:

• 28.018 zł - przy inwestycjach wymagających pozwolenia na budowę,
   
• 12.008 zł - przy inwestycjach niewymagających pozwolenia na budowę.

Jak już informowaliśmy na łamach naszego czasopisma, zgodnie z rządowym dokumentem zatytułowanym "Główne problemy, cele i kierunki programu wspierania rozwoju budownictwa mieszkaniowego do 2020 roku", z końcem 2013 r. wygasnąć ma system zwrotu osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym.

Przyczyną wygaśnięcia ww. systemu poprzez uchylenie ustawy o zwrocie niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym jest zapowiedź realizacji programu "Mieszkania dla Młodych". Program ten ma na celu wsparcie osób młodych w nabywaniu własnego mieszkania po wygaszeniu programu "Rodzina na Swoim".

Opracowany projekt ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez ludzi młodych, który został już skierowany do Sejmu (dostępny na stronie internetowej http://legislacja.rcl.gov.pl) wprawdzie zakłada stopniowe wygaszanie systemu zwrotu części VAT, ale w art. 22 ust. 1 wskazano, że osoba fizyczna, która przed 1 stycznia 2014 r., poniosła wydatki na zakup materiałów budowlanych, o których mowa w ustawie o zwrocie części VAT, ma prawo ubiegać się po dniu 31 grudnia 2013 r. o zwrot części poniesionych wydatków na dotychczasowych zasadach.

Tryb wygaszania systemu zwrotu przedstawia z kolei art. 22 ust. 2 omawianego projektu. I tak, wniosek o zwrot części wydatków na zakup materiałów budowlanych poniesionych i udokumentowanych fakturą wystawioną dla osoby fizycznej w okresie:

• od 1 maja 2004 r. do 31 grudnia 2005 r. - składać się będzie nie później niż do dnia 31 grudnia 2014 r.,
   
• od 1 stycznia 2006 r. do 31 grudnia 2007 r. - składać się będzie nie później niż do dnia 31 grudnia 2015 r.,
   
• od 1 stycznia 2008 r. do 31 grudnia 2009 r. - składać się będzie nie później niż do dnia 31 grudnia 2016 r.,
   
• od 1 stycznia 2010 r. do 31 grudnia 2011 r. - składać się będzie nie później niż do dnia 31 grudnia 2017 r.,
   
• od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2013 r. - składać się będzie nie później niż do dnia 31 grudnia 2018 r.

W przypadku natomiast, gdy wniosek składany będzie po raz pierwszy po dniu 31 grudnia 2013 r., limity zwrotu obliczane będą zgodnie z zasadami określonymi w art. 3 ust. 5 i 6 ustawy o zwrocie części VAT i dotyczyć będą okresów liczonych od daty złożenia tego wniosku do dnia 31 grudnia 2018 r.