Obowiązek podatkowy w obrocie krajowym - Dodatek nr 8 do Poradnika VAT nr 11 (275) z dnia 10.06.2010

Usługi turystyki

Ustawa o VAT nie definiuje pojęcia „usługa turystyki”. W art. 119 ust. 2 ustawy określono jedynie, że przez usługi dla bezpośredniej korzyści turysty rozumie się usługi stanowiące składnik świadczonej usługi turystyki, a w szczególności transport, zakwaterowanie, wyżywienie, ubezpieczenie.

Usługa turystyki jest opodatkowana podatkiem VAT, bez względu na jej nabywcę i miejsce jej wykonywania, zawsze na terytorium kraju, w którym siedzibę lub miejsce zamieszkania ma podatnik, który tę usługę świadczy.

Ze względu na to, że usługa turystyczna składa się tak naprawdę z kilku usług, które stanowią całość, opodatkowanie jej z zastosowaniem ogólnych reguł mogłoby oznaczać podwójne opodatkowanie usług nabytych od innych podmiotów. Usługi nabyte od innych podmiotów wchodzą bowiem w skład usługi turystycznej i podlegałyby opodatkowaniu przy ich sprzedaży na rzecz agenta turystycznego, a także po raz kolejny przy sprzedaży kompleksowej usługi na rzecz konsumenta. Zapobiegając takim przypadkom ustawodawca określił procedurę szczególną dla tego typu usług.

Dla usług turystyki traktowanych w ustawie o VAT w sposób szczególny, moment powstania obowiązku podatkowego określono odrębnie.

Uwaga

W przypadku świadczenia usług turystyki opodatkowanych według szczególnej procedury (opodatkowania marży), obowiązek podatkowy powstaje z chwilą ustalenia marży, nie później niż 15. dnia od dnia wykonania usługi (§ 3 ust. 1 rozporządzenia w sprawie VAT).

Podatnik może wyliczyć marżę dopiero wówczas, gdy dokonuje sprzedaży usługi. Jeżeli natomiast przed jej sprzedażą nabywca uiści pewną kwotę zaliczki, która nie przekracza jednak kwoty nabycia tej usługi, wówczas marża faktycznie jeszcze nie istnieje.

Zatem w przypadku otrzymania zaliczki na poczet usługi turystycznej wskazane byłoby wystawienie faktury oznaczonej jako „VAT-marża”, przy czym kwota otrzymanej zaliczki nie będzie podlegała opodatkowaniu. W fakturze tej należy jedynie uwzględnić w kwocie brutto wartość otrzymanej zaliczki.

Podatnik może również świadczyć usługi własne (np. transportowe) na poczet usług turystyki. Mogą więc pojawić się wątpliwości co do sposobu ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego w takiej sytuacji.

Uwaga

Ponieważ usługi zakupione dla bezpośredniej korzyści turysty oraz usługi własne wchodzą w zakres jednej usługi (usługi turystyki), powinny być opodatkowane łącznie. Nie ma zatem podstaw do odrębnego określania terminu powstania obowiązku podatkowego dla poszczególnych usług cząstkowych.

Pomimo, iż termin powstania obowiązku podatkowego od usługi turystyki został uregulowany w sposób szczególny, brak jest odrębnych przepisów dotyczących terminu wystawienia faktury VAT-marża. Oznacza to, że fakturę dokumentującą usługę turystyki należy wystawić nie później, niż siódmego dnia od dnia wykonania usługi. Za dzień wykonania usługi należy uznać dzień zakończenia wycieczki, wczasów, kolonii, itp.

Natomiast jeżeli przed wykonaniem usługi podatnik otrzymał zaliczkę, zadatek, ratę, fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym zapłatę tę otrzymano.
 

Ustawodawca nie przewidział odmiennego traktowania zaliczek na poczet usług turystycznych. Ponieważ dotyczą one usługi turystyki opodatkowanej w sposób szczególny, również ich otrzymanie powinno być opodatkowane na zasadach przewidzianych w tej procedurze. O braku obowiązku opodatkowania zaliczki przesądza jednak przepis szczególny, z którego wprost wynika, że podstawą opodatkowania dla tych usług jest marża, która nie istnieje w momencie pobrania zaliczki.

Otrzymanie zaliczki na poczet usług turystycznych opodatkowanych w systemie marży nie powoduje powstania obowiązku podatkowego. Powstanie on dopiero z chwilą ustalenia marży. Z definicji podstawy opodatkowania wynika bowiem, że podatnik może wyliczyć marżę dopiero wówczas, gdy dokonuje sprzedaży usługi.