Regulowanie należności kartą płatniczą a podatek VAT

Definicja karty płatniczej określona jest w art. 2 pkt 15a ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz. U. z 2020 r. poz. 794). W myśl tego przepisu, karta płatnicza to karta uprawniająca do wypłaty gotówki lub umożliwiająca złożenie zlecenia płatniczego za pośrednictwem akceptanta lub agenta rozliczeniowego, akceptowana przez akceptanta w celu otrzymania przez niego należnych mu środków.

Zdaniem organów podatkowych, regulowanie należności kartą płatniczą należy traktować jak płatność gotówką a nie zapłatę za pośrednictwem rachunku bankowego. W interpretacji indywidualnej z dnia 12 kwietnia 2019 r., nr 0113-KDIPT1-3.4012.67.2019.2.JM Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że: "(...) płatności dokonywane za pomocą kart płatniczych przy użyciu terminala wypełniają walory płatności gotówkowych (...)".

Organ nie zgodził się ze stanowiskiem podatnika, że płatność kartą jest usługą transferu środków pieniężnych, należącą do tej samej kategorii co przelew bankowy. Podatnik uzasadniał powyższe brzmieniem art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy o usługach płatniczych, w myśl którego przez usługi płatnicze rozumie się działalność polegającą na wykonywaniu transakcji płatniczych, w tym transferu środków pieniężnych na rachunek płatniczy u dostawcy użytkownika lub u innego dostawcy przy użyciu karty płatniczej lub podobnego instrumentu płatniczego.

1. Płatności dokonywane w systemie MPP

Zgodnie z art. 108a ust. 1a ustawy o VAT przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem przekracza 15.000 zł, podatnicy są zobowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności. Płatności realizowane w ramach tego mechanizmu muszą być dokonane w formie przelewu. W takiej samej formie realizowane są płatności przy dobrowolnym MPP.

Nie ma zatem możliwości zapłaty kartą płatniczą w tym systemie. Jest to niewykonalne technicznie, ponieważ nie można przy zapłacie kartą płatniczą wypełnić komunikatu przelewu udostępnionego przez bank lub SKOK.

Powyższe potwierdziło Ministerstwo Finansów w objaśnieniach z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie MPP, dostępnych na stronie internetowej Ministerstwa Finansów (www.gov.pl). Zdaniem MF: "(...) MPP w chwili obecnej nie może być zastosowane przy innych, niż przelew, formach rozliczeń bezgotówkowych, np. płatności kartami płatniczymi, przekazach, wekslach. Oznacza to, że zapłata np. kartą w sytuacji, w której wystąpi obowiązek zapłaty w MPP, będzie oznaczała brak wykonania obowiązku zapłaty w MPP (...)".

Uwaga

Zapłaty należności za nabyte towary lub usługi w systemie podzielonej płatności nie można dokonać kartą płatniczą.

Przykład

Podatnik prowadzi indywidualną działalność gospodarczą jako podatnik VAT czynny w zakresie świadczenia usług reklamowych. Na potrzeby działalności gospodarczej zakupił od czynnego podatnika VAT komputer i kamerę cyfrową (towary wymienione w poz. 60 i 66 załącznika nr 15 do ustawy o VAT). Powyższa transakcja została udokumentowana fakturą o łącznej wartości brutto: 20.000 zł. W związku z tym podatnik zobowiązany jest do zapłaty należności w systemie mechanizmu podzielonej płatności, tj. wyłącznie przelewem bankowym przy użyciu komunikatu przelewu udostępnionego przez bank lub SKOK.

2. Odpowiedzialność solidarna nabywcy a karta płatnicza

Od 1 stycznia 2020 r. podatnicy VAT mają obowiązek zapłaty należności kontrahentowi na rachunek bankowy wskazany w elektronicznym wykazie podatników VAT, czyli tzw. białej liście. W wykazie tym znajdują się m.in. numery rachunków rozliczeniowych, lub imiennych rachunków w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której podmiot jest członkiem, wskazane w zgłoszeniu identyfikacyjnym lub aktualizacyjnym i potwierdzone przy wykorzystaniu STIR. Podatnik, który dokona zapłaty na rachunek nieznajdujący się na białej liście poniesie konsekwencje określone w art. 117ba ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.). W myśl tego przepisu, jeżeli płatność w kwocie przekraczającej 15.000 zł (czyli w kwocie zobowiązującej podatnika do dokonania zapłaty za pośrednictwem rachunku płatniczego) zostanie dokonana na rachunek, który nie został ujęty w wykazie, to podatnik (nabywca) odpowiada solidarnie całym swoim majątkiem za zaległości podatkowe kontrahenta, ale tylko do wysokości kwoty podatku, związanego z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług.

Powyższa sankcja nie ma jednak zastosowania przy płatnościach dokonywanych kartą płatniczą. Jak stwierdziło Ministerstwo Finansów w objaśnieniach z 20 grudnia 2019 r. w sprawie wykazu podatników VAT, zamieszczonych na stronie internetowej MF (www.gov.pl), rozliczenia finansowe realizowane przy pomocy takich instrumentów, jak karty debetowe i kredytowe oraz szybkie płatności internetowe (pay-by-link), nie są płatnościami dokonywanymi przelewem. To zlecenia płatnicze, czyli oświadczenia płatnika lub odbiorcy skierowane do dostawcy, które zawierają polecenie wykonania transakcji płatniczej. Takich operacji - skoro nie są one przelewami na rachunek bankowy lub w SKOK - nie dotyczą przepisy o odpowiedzialności solidarnej.

Uwaga

W stosunku do podatnika, który dokonał zapłaty kartą płatniczą za nabyte towary i usługi nie mają zastosowania negatywne skutki podatkowe wynikające z art. 117ba Ordynacji podatkowej.

3. Przyspieszony zwrot podatku

Na mocy art. 87 ust. 6 ustawy o VAT, urząd skarbowy jest obowiązany dokonać zwrotu różnicy podatku na rachunek bankowy podatnika w terminie 25 dni, licząc od dnia złożenia rozliczenia. Aby otrzymać zwrot w terminie przyspieszonym podatnik musi spełnić wszystkie warunki określone w tym przepisie.

Jeden z nich dotyczy formy zapłaty za faktury, które są podstawą do zwrotu zawartego w nich podatku naliczonego. Zgodnie bowiem z art. 87 ust. 6 pkt 1 lit. a) i b) ustawy, kwoty podatku naliczonego, wykazane w deklaracji podatkowej, z wyłączeniem kwoty podatku naliczonego lub różnicy podatku, nierozliczonej w poprzednich okresach rozliczeniowych i wykazanej w deklaracji, wynikają z:

faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały w całości zapłacone za pośrednictwem rachunku bankowego podatnika w banku mającym siedzibę na terytorium kraju albo rachunku podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, wskazanego w zgłoszeniu identyfikacyjnym,
faktur, innych niż wymienione wyżej, dokumentujących należności, jeżeli łączna kwota tych należności nie przekracza 15.000 zł.

Obowiązek zapłaty należności za pośrednictwem rachunku bankowego dotyczy zatem faktur, których łączna wartość przekroczyła kwotę 15.000 zł brutto. Natomiast w przypadku, gdy kwota ta nie przekracza 15.000 zł, zapłata może być dokonana w dowolny sposób albo może w ogóle nie zostać dokonana i nie będzie to miało wpływu na prawo do zwrotu VAT w terminie przyspieszonym.

Przykład

W deklaracji VAT za czerwiec 2020 r. podatnik wykazał zwrot różnicy podatku na rachunek bankowy w terminie 25 dni. Łączna wartość należności wynikająca z faktur wykazanych w tej deklaracji wyniosła 45.000 zł. Z kwoty tej jedna faktura o wartości 5.000 zł została uregulowana kartą płatniczą. Pozostałe zostały opłacone z rachunku firmowego zgłoszonego przez podatnika w CEIDG i podatnik złożył w urzędzie skarbowym dokumenty bankowe potwierdzające ten fakt. W związku z tym, że wartość faktury zapłaconej kartą nie przekraczała 15.000 zł, podatnik ma prawo do zwrotu różnicy podatku w przyspieszonym terminie.

Uwaga

Zdaniem organów podatkowych zapłatę dokonywaną kartą płatniczą należy traktować jak zapłatę gotówką, w związku z czym taka forma płatności w odniesieniu do faktur, których wartość przekracza 15.000 zł nie pozwala na skorzystanie ze zwrotu różnicy podatku w terminie 25 dni. Ograniczenie to nie dotyczy zwrotu na rachunek VAT.

Zgodnie bowiem z art. 87 ust. 6a ustawy o VAT na wniosek podatnika, zawarty w złożonej deklaracji podatkowej, urząd skarbowy jest obowiązany dokonać zwrotu różnicy podatku na rachunek VAT podatnika w terminie 25 dni, licząc od dnia złożenia rozliczenia.

Regulacja ta pozwala zatem na otrzymanie przez podatnika zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym za dany okres na rachunek VAT w przyspieszonym terminie, tj. 25 dni, licząc od dnia złożenia deklaracji bez konieczności spełnienia dodatkowych warunków. W praktyce podatnicy rozliczający VAT przy pomocy nowego pliku JPK_VAT, którzy będą chcieli uzyskać taki zwrot na rachunek VAT wypełnią w części deklaracyjnej pole P_55 poprzez wykazanie wartości "1". Wybór przez podatnika zwrotu na rachunek VAT będzie równoznaczny ze złożeniem wniosku. W przeciwnym przypadku pole pozostanie puste. Jednocześnie zwrot różnicy podatku na rachunek VAT nie jest uzależniony od tego, czy faktury, z których wynika wykazany podatek naliczony, zostały zapłacone z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności (MPP), czy też nie. Podatnik, który nie dokonał płatności z zastosowaniem MPP w danym okresie rozliczeniowym ma również prawo do wystąpienia o zwrot różnicy podatku na rachunek VAT. Termin 25-dniowy na dokonanie zwrotu na rachunek VAT jest terminem maksymalnym, który nie może być przedłużony przez naczelnika urzędu skarbowego.