Stawka VAT na e-booki - opinia rzecznika generalnego TSUE

W myśl art. 41 ust. 2a ustawy o VAT, w związku z poz. 32 załącznika nr 10 do tej ustawy - 5% stawką VAT opodatkowane są "Książki drukowane - wyłącznie książki (oznaczone stosowanymi na podstawie odrębnych przepisów symbolami ISBN), mapy - wytwarzane metodami poligraficznymi, z wyłączeniem ulotek; wydawnictwa w alfabecie Braille'a" - sklasyfikowane pod symbolem PKWiU ex 58.11.1.

Stawką tą opodatkowane są także książki wydawane na dyskach, taśmach i innych nośnikach oznaczone stosowanymi na podstawie odrębnych przepisów symbolami ISBN, a także czasopisma specjalistyczne (poz. 33 i 34 załącznika).

Oznacza to, że książki wydane na nośnikach takich jak np. płyty CD, DVD, jeśli są oznaczone symbolem ISBN opodatkowane są stawką VAT w wysokości 5% na podstawie art. 41 ust. 2a w związku z poz. 33 załącznika do ustawy o VAT.

Inaczej natomiast opodatkowane są e-booki czyli książki w postaci elektronicznej, które obecnie stanowią popularną formę sprzedaży produktów jakimi są książki. Taka sprzedaż uznawana jest bowiem za świadczenie usług elektronicznych, dla których nie przewidziano obniżonej stawki VAT. Oznacza to, że sprzedaż e-booków podlega opodatkowaniu 23% stawką VAT. Takie stanowisko prezentuje m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 26 lutego 2016 r., nr ILPP2/4512-1-847/15-5/SJ.

Jak już podkreślaliśmy na łamach naszego czasopisma jest w tym pewna niekonsekwencja, bowiem wersja papierowa książki i jej wersja na CD (zakładając, że pozycje te mają symbol ISBN), w zasadzie niczym w swej treści nie będzie różniła się od książki w formie e-booka. Wszystkie te produkty różni jedynie nośnik, a nie zawartość. Logicznym wydaje się zatem możliwość stosowania obniżonej stawki VAT także dla e-booków, jednak aby polski ustawodawca mógł ujednolicić przepisy w tym zakresie, odpowiednie zmiany muszą być wprowadzone na szczeblu unijnym.

Kwestia opodatkowania sprzedaży książek w wersji papierowej oraz elektronicznej różnymi stawkami VAT była przedmiotem interpelacji poselskich nr 14974/2013 i 15106/2013. Z odpowiedzi podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów na te interpelacje wynika, że rozbieżności w wysokości opodatkowania książek papierowych i e-booków wynikają z przepisów unijnych. Umożliwiają one bowiem krajom członkowskim wprowadzenie obniżonej stawki VAT na dostawę książek na wszystkich nośnikach fizycznych (np. płytach CD), ale nie przewidują możliwości objęcia obniżoną stawką VAT usług świadczonych drogą elektroniczną, a do takich zalicza się e-booki czy e-gazety.

Przypominamy także, że TSUE w wyrokach z 5 marca 2015 r. w sprawach C-479/13 i C-502/13 stwierdził, że w przypadku, gdy przepisy unijne nie przewidują stawki obniżonej dla usług elektronicznych, to sprzedaż książek w takiej formie nie może być opodatkowana stawką preferencyjną.

W związku z tym, że zróżnicowanie stawek podatku dla książek wydawanych w formie cyfrowej i innych publikacji elektronicznych może naruszać zasadę neutralności VAT, Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z dnia 7 lipca 2015 r., sygn. akt K 61/13 skierował w tej sprawie do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej pytanie prejudycjalne. TSUE ma m.in. odpowiedzieć: "Czy art. 98 ust. 2 dyrektywy 2006/112/WE (...) w związku z pkt 6 załącznika III do tej dyrektywy jest nieważny, ponieważ narusza zasadę neutralności podatkowej w zakresie, w jakim wyłącza stosowanie obniżonych stawek podatku do książek wydawanych w formie cyfrowej i innych publikacji elektronicznych?".

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, książki na nośnikach fizycznych innych niż papier oraz książki dostarczane elektronicznie są podobne. Wykazują analogiczne właściwości i spełniają te same potrzeby konsumenta. Są to też produkty konkurencyjne wobec siebie. Kwalifikacja książek na nośnikach fizycznych jako towarów, do których można stosować obniżoną stawkę VAT, z jednoczesnym zakwalifikowaniem książek dostarczanych elektronicznie jako usług świadczonych drogą elektroniczną, do których zgodnie z art. 98 ust. 2 akapit drugi dyrektywy w sprawie VAT stawki obniżone nie mają zastosowania, prowadzi do naruszenia zasady neutralności podatkowej w ten sposób, że różnicuje stawki VAT w odniesieniu do towarów podobnych i konkurencyjnych wobec siebie.

Z opinii rzecznika generalnego TSUE przedstawionej w dniu 8 września 2016 r. (która poprzedza wyrok TSUE) wynika, że zróżnicowanie opodatkowania publikacji tradycyjnych i cyfrowych nie narusza zasady równego traktowania podatników.

Jak czytamy w ww. opinii: "(...) Rzeczpospolita Polska słusznie (...) wskazała na rozprawie, że koszty dystrybucji elektronicznej są dużo mniejsze niż koszty tradycyjnej dystrybucji towarów. W konsekwencji książki cyfrowe przesyłane na drodze elektronicznej mogą być z reguły oferowane po niższej cenie niż książki na nośniku fizycznym nawet wtedy, gdy podlegają wyższej stawce podatku od wartości dodanej. (...)

Zróżnicowane traktowanie książek cyfrowych w odniesieniu do obniżonej stawki podatku w zależności od ich formy dostarczenia, wynikające z pkt 6 załącznika III do dyrektywy VAT w związku z jej art. 98 ust. 2 dyrektywy VAT, jest tym samym uzasadnione i w konsekwencji nie narusza zasady równego traktowania. (...)"

Należy zauważyć, że opinie rzecznika generalnego nie wiążą TSUE, lecz rzadko się zdarza, aby Sąd ten orzekł w inny sposób niż zaproponowany przez rzecznika. W tej sytuacji pozostaje jedynie oczekiwać na wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE w powyższej kwestii.