Gazeta Podatkowa nr 61 (893) z dnia 30.07.2012

Stawka VAT na wykonanie prac budowlanych przy użyciu własnych materiałów

Jeżeli roboty budowlane polegające na remoncie, budowie czy modernizacji wykonywane są w budynkach i lokalach mieszkalnych objętych społecznym programem mieszkaniowym, wówczas opodatkowane są 8% stawką VAT. Stawka ta ma także zastosowanie w sytuacji, gdy z umowy zawartej pomiędzy usługodawcą i klientem wynikać będzie wykonywanie prac budowlanych w budynku (lokalu) mieszkalnym, objętym społecznym programem mieszkaniowym, przy użyciu materiałów wykonawcy.

Jeden z naszych Czytelników wskazał, że podpisał umowę na wykonanie usługi: "kompleksowe wykonanie łazienki". W skład usługi ma wejść robocizna, zakupione materiały wykończeniowe (kafelki oraz biały montaż, itp.) W związku z tym zadał pytanie czy ma prawo stosować 8% stawkę VAT do tych usług, jeżeli będzie je świadczył przy zużyciu swoich materiałów.

Kiedy 8% VAT?

Obniżoną 8% stawkę VAT stosuje się w odniesieniu do dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym. Określa to art. 41 ust. 12 ustawy o VAT. Przez budownictwo to rozumie się m.in. obiekty budownictwa mieszkaniowego (PKOB 11) lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych. Do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym nie zalicza się domów jednorodzinnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 300 m² oraz mieszkań o powierzchni użytkowej przekraczającej 150 m².

Z uwagi na to, że wyżej wskazane pojęcia: budowa, remont, modernizacja, termomodernizacja czy przebudowa nie zostały zdefiniowane w ustawie o VAT, organy podatkowe odwołują się do przepisów Prawa budowlanego (Dz. U. z 2010 r. nr 243, poz. 1623 ze zm.). Jak z nich wynika przez pojęcie:

• budowa - rozumie się wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego,
   
• roboty budowlane - rozumie się także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego,
   
• przebudowa - rozumie się wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji,
   
• remont - rozumie się wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych, polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym.

Natomiast modernizacja oznacza unowocześnienie, uwspółcześnienie produktu, trwałe ulepszenie np. istniejącego obiektu budowlanego prowadzące do zwiększenia jego wartości użytkowej (źródło: Wikipedia, wolna encyklopedia).

Ponadto w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o VAT wskazano, że 8% stawka ma także zastosowanie do robót konserwacyjnych prowadzonych w obiektach budownictwa mieszkaniowego. Przy czym w sytuacji gdy są one wykonywane w obiektach nieobjętych społecznym programem mieszkaniowym, warunkiem stosowania obniżonej stawki jest to, aby wartość netto zużytych materiałów nie przekraczała 50% wartości netto całych robót.

Preferencyjna stawka do usługi

Aby rozstrzygnąć jaką stawkę VAT powinien zastosować podatnik wykonujący usługę budowlaną (w obiekcie budownictwa mieszkaniowego objętego społecznym programem mieszkaniowym) przy użyciu własnych materiałów, należy najpierw ustalić czy dokonuje on dostawy towarów, czy też świadczy usługę.

Jeżeli z zawartej umowy pomiędzy stronami wynika, że będą wykonywane roboty budowlano-montażowe w budynkach mieszkalnych, wówczas do pełnej wartości usługi podatnik może zastosować 8% stawkę VAT. Wystawiona faktura VAT w takiej sytuacji powinna zawierać jedną pozycję, w której zostanie wykazana pełna wartość świadczonej usługi. Towar zużyty podczas wykonywania usługi stanowi integralny element całej usługi i będzie objęty taką samą stawką podatku jak usługa.

Stanowisko to potwierdzają także organy podatkowe. Jak wskazują, to strony w umowach cywilnoprawnych określają co jest przedmiotem sprzedaży. Jeżeli przedmiotem sprzedaży jest usługa montażu, np. paneli podłogowych wraz z wykorzystaniem własnych towarów (materiałów dodatkowych), wówczas nie można z niej wyłączyć poszczególnych elementów kosztów do odrębnej sprzedaży, ponieważ obrotem podatnika jest uzgodniona kwota za wykonanie określonej usługi, bez względu na jej poszczególne elementy (materiały, robocizna, narzędzia, itp.).

Ich zdaniem, 8% stawka ma zastosowanie do określonych w przepisach czynności związanych z budownictwem mieszkaniowym, jednakże nie do wszystkich usług dotyczących samego instalowania czy montażu różnych towarów, ale dla usługi zasadniczej i pomocniczej. Fiskus uważa bowiem, że sama usługa montażu czy też instalacja poszczególnych towarów nie może być traktowana jako remont, modernizacja, termomodernizacja czy też przebudowa. Dopiero w połączeniu z zespołem innych czynności, w wyniku których podnosi się bądź też przywraca poprzedni stan techniczny czy wartość użytkową budynku lub lokalu, można ją traktować jako usługę remontu, modernizacji lub termomodernizacji, o których mowa w ustawie o VAT.

Jeżeli jednak chodzi o wykonanie prac polegających na wykończeniu łazienki, np. ułożenie glazury, montaż umywalki, sedesu czy wanny przy wykorzystaniu materiałów przedsiębiorcy, organy podatkowe przyjmują, że do robót tych ma zastosowanie 8% stawka, jeżeli usługi te wykonywane są w lokalu mieszkalnym czy domu zaliczanym do obiektów budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym. Jednak jeśli w zakres tych prac wchodzi także montaż mebli łazienkowych (nawet w stałej zabudowie), to zdaniem organów podatkowych preferencyjna stawka nie ma zastosowania do montażu tych mebli.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054)