A A A

Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 4 (723) z dnia 1.02.2011

Jaka stawka VAT na roboty budowlane w 2011 r.?

1) Jakie roboty budowlano-montażowe są w 2011 r. opodatkowane według stawki 23%?

Od 1 stycznia 2011 r. zmieniły się zasady opodatkowania usług związanych z budownictwem. Co do zasady - do usług budowlano-montażowych stosuje się stawkę podstawową (23%). Stawka obniżona (do 8%) przysługuje jedynie do remontu, modernizacji, termomodernizacji obiektów budowlanych lub ich części, zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym. Przez budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym rozumie się obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych, oraz lokale mieszkalne w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w PKOB w dziale 12, a także obiekty sklasyfikowane w PKOB w klasie ex 1264 - wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych. Do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym nie zalicza się natomiast:

budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 300 m²,
lokali mieszkalnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 150 m².

Dodatkowo, stawka 8% ma również zastosowanie - na mocy § 7 ust. 1 pkt 2 i 3 rozporządzenia z 22 grudnia 2010 r. w sprawie VAT - do robót konserwacyjnych dotyczących:

1) budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym,

2) obiektów budownictwa mieszkaniowego, o których mowa w art. 2 pkt 12 ustawy o VAT, lub ich części (dotyczy budynków mieszkalnych stałego zamieszkania sklasyfikowanych w PKOB w dziale 11), z wyłączeniem lokali użytkowych,

3) lokali mieszkalnych w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w PKOB w dziale 12.

Stawka 8% do czynności wykonanych w obiektach budowlanych, o których mowa powyżej w pkt 2 i 3, ma zastosowanie w zakresie, w jakim ww. wymienione obiekty nie stanowią obiektów objętych społecznym programem mieszkaniowym.

WAŻNE: Przez roboty konserwacyjne, o których mowa w powyższych przepisach, rozumie się roboty mające na celu utrzymanie sprawności technicznej elementów budynku lub jego części inne niż remont.

W rozporządzeniu zawarto jednak pewne zastrzeżenie, które ogranicza zakres stosowania obniżonej stawki w odniesieniu do robót konserwacyjnych. Jak bowiem stanowi § 7 ust. 3 tego rozporządzenia, obniżonej stawki VAT nie stosuje się do obiektów budowlanych innych niż zaliczanych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, jeżeli wartość towarów (bez podatku) wchodzących w podstawę opodatkowania świadczenia robót konserwacyjnych przekracza 50% tej podstawy.

Zaznaczamy, że wprowadzenie ograniczenia w stosowaniu obniżonej stawki VAT w przypadku, gdy wartość materiałów stanowi znaczną część wartości świadczonej usługi przewidują również przepisy unijne. Jak bowiem wynika z poz. 10a załącznika III do dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, stawka obniżona może dotyczyć remontów i napraw prywatnych budynków mieszkalnych, z wyłączeniem materiałów stanowiących znaczącą część wartości świadczonej usługi.

Powyższe oznacza, że w zakresie budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, preferencyjna stawka VAT (8%) dotyczy zarówno usług remontowych (modernizacyjnych, termomodernizacyjnych), jak i konserwacyjnych. Inna jest jedynie podstawa stosowania tej stawki (art. 41 ust. 12 ustawy o VAT lub § 7 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia w sprawie VAT).

Natomiast w zakresie robót dotyczących budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 300 m², a także do lokali mieszkalnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 150 m² (czyli takich, które nie są zaliczane do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym), stawka 8% ma zastosowanie jedynie do robót konserwacyjnych (nie dotyczy natomiast robót remontowych). Stawkę VAT w wysokości 8% należy wówczas stosować do całej wartości usługi, pod warunkiem jedynie, że wartość netto towarów wchodzących w podstawę opodatkowania świadczenia robót konserwacyjnych nie przekracza 50% tej podstawy.

Mając powyższe na uwadze należałoby uznać, że w 2011 r. według stawki podstawowej (23%) opodatkowane są np.:

roboty budowlano-remontowe dotyczące lokalu mieszkalnego w części dotyczącej powierzchni przekraczającej 150 m²,
roboty konserwacyjne w budynkach mieszkalnych dotyczące powierzchni użytkowej przekraczającej 300 m² (a dla lokali mieszkalnych - przekraczającej 150 m²), jeżeli wartość towarów zużyta do wykonania ww. robót przekracza 50% wartości usługi,
roboty budowlano-remontowe i konserwacyjne wykonywane w lokalach użytkowych.

Ponieważ zatem w 2011 r. inne zasady opodatkowania stosuje się do usług remontowych i konserwacyjnych dotyczących "dużych" lokali mieszkalnych (budynków mieszkalnych jednorodzinnych), zapewne w praktyce będzie to powodowało spory z organami podatkowymi. Tym bardziej, że definicja robót konserwacyjnych zawarta w rozporządzeniu jest bardzo ogólna. W najbliższym czasie zapewne okaże się, jaką praktykę w tym zakresie wypracują organy podatkowe.

2) Wykonuję usługi w zakresie montażu okien i drzwi w budownictwie mieszkaniowym. Czy w 2011 r. do ww. usług powinienem stosować stawkę 23%, czy 8%?

Usługi montażu okien i drzwi wykonywane w budownictwie objętym społecznym programem mieszkaniowym opodatkowane są w 2011 r. według stawki 8%. Bez znaczenia jest, czy ww. usługi świadczone są przez producenta tych towarów, czy przez inne podmioty.

Przypominamy, że zgodnie z PKWiU z 1997 r., która obowiązywała dla celów VAT do 31 grudnia 2010 r., czynność montażu towaru przez ich producenta kwalifikowana była jako dostawa towaru - i co do zasady - opodatkowana była według stawki właściwej dla dostawy towaru. Jednak usługi montażu okien i drzwi przez producenta dokonywane w budownictwie mieszkaniowym do 31 grudnia 2010 r. wymienione były pod poz. 14 załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Finansów z 24 grudnia 2009 r. w sprawie VAT i korzystały z obniżonej do 7% stawki VAT.

Stawką 7% opodatkowane były również usługi montażu okien i drzwi w budownictwie mieszkaniowym wykonywane przez podmioty inne, niż producenci tych towarów. Wówczas jednak podstawą stosowania tej stawki były przepisy art. 41 ust. 12-12c ustawy o VAT lub § 37 rozporządzenia Ministra Finansów z 24 grudnia 2009 r. w sprawie VAT.

Natomiast od 1 stycznia 2011 r. obowiązuje nowe rozporządzenie w sprawie VAT (rozporządzenie z 22 grudnia 2010 r.), które nie zawiera szczegółowych regulacji dotyczących opodatkowania montażu okien i drzwi przez ich producenta. Jak jednak wyjaśnił Minister Finansów w uzasadnieniu do projektu tego rozporządzenia, wymienianie ww. czynności jako czynności, do których stosuje się obniżoną stawkę VAT, nie jest już konieczne, gdyż dla celów VAT od 1 stycznia 2011 r. obowiązuje PKWiU z 2008 r., które traktuje montaż towaru przez ich producenta jako świadczenie usług. Ostatecznie uznano, że do montażu okien i drzwi w budynkach i lokalach mieszkalnych od 1 stycznia 2011 r. mają zastosowanie przepisy art. 41 ust. 12-12c ustawy o VAT, dotyczące opodatkowania m.in. remontów wykonywanych w budownictwie mieszkaniowym.

Zaznaczamy, że na podstawie § 7 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. rozporządzenia z dnia 22 grudnia 2010 r., obniżoną stawką VAT w wysokości 8% objęte są również niektóre roboty konserwacyjne wykonywane w sektorze mieszkaniowym. Naszym jednak zdaniem, montażu okien i drzwi nie należy zaliczać do usług konserwacyjnych, stąd przepisy rozporządzenia w tym zakresie nie będą miały zastosowania. Słuszność powyższego stanowiska potwierdził Minister Finansów, który - jak już wspomniano - w uzasadnieniu do "nowego" projektu uznał, że w tym przypadku zastosowanie mają przepisy art. 41 ust. 12-12c ustawy o VAT, a nie przepisy rozporządzenia.

WAŻNE: Od 1 stycznia 2011 r. montaż okien i drzwi wykonywany zarówno przez ich producenta, jak i przez inne podmioty uznawany jest jako świadczenie usług i opodatkowany jest według stawki 8% w zakresie, w jakim ww. usługi dotyczą obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.

Biorąc pod uwagę regulacje zawarte w art. 41 ust. 12b i 12c ustawy o VAT, należy zwrócić uwagę, że w przypadku, gdy powierzchnia użytkowa lokalu mieszkalnego przekracza 150 m² (a budynków jednorodzinnych - 300 m²), wówczas będą miały do tej dostawy (remontu) zastosowanie dwie stawki podatku - obniżona i podstawowa. Przykładowo, gdy lokal mieszkalny będzie miał powierzchnię 200 m², wówczas w odniesieniu do 75% wartości robót będzie miała zastosowanie stawka 8%, natomiast do pozostałych 25% będzie miała zastosowanie stawka podstawowa w wysokości 23%.