VAT od robót budowlanych domów mieszkalnych

Czy wykonując prace jako firma budowlana na rzecz osoby fizycznej polegające na obłożeniu płytkami zewnętrznej elewacji domu mieszkalnego należy naliczyć od całości prac podatek VAT 8%, czy oddzielnie od robocizny 8%, a od wartości materiału - m.in. od wartości płytek - podatek VAT 23%?

W obecnym stanie prawnym stawka obniżona w budownictwie mieszkaniowym stosowana jest w przypadku określonych czynności dotyczących obiektów zaliczanych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.

Definicję budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym zawiera art. 41 ust. 12a ustawy o VAT. Zgodnie z nim, przez budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym (dalej: budownictwo mieszkaniowe) rozumie się obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych, oraz lokale mieszkalne w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12, a także obiekty sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w klasie ex 1264 - wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych.

Budownictwem objętym społecznym programem mieszkaniowym są więc m.in. obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych. Obecnie do obiektów budownictwa mieszkaniowego kwalifikuje się wszystkie budynki z działu 11 PKOB. Do obiektów budownictwa mieszkaniowego zaliczyć należy zatem:

• budynki mieszkalne jednorodzinne (PKOB 111),
   
• budynki o dwóch mieszkaniach i wielomieszkaniowe (PKOB 112),
   
• budynki zbiorowego zamieszkania (PKOB 113).

Polska Klasyfikacja Obiektów Budowlanych dostępna jest w serwisie www.klasyfikacje.gofin.pl

Tak więc dom jednorodzinny (PKOB 111) kwalifikuje się do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.

Przepis art. 41 ust. 12b ustawy o VAT zastrzega, że do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym określonego w ust. 12a nie zalicza się:

1) budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 300 m²;

2) lokali mieszkalnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 150 m².

Jak stanowi art. 41 ust. 12c ustawy o VAT, w przypadku budownictwa mieszkaniowego o powierzchni przekraczającej powyższe limity obniżoną stawkę podatku stosuje się tylko do części podstawy opodatkowania odpowiadającej udziałowi powierzchni użytkowej kwalifikującej do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym w całkowitej powierzchni użytkowej.

Jeżeli powierzchnia użytkowa budynku mieszkalnego, o którym mowa w pytaniu, nie przekracza 300 m², to budynek w całości jest zaliczany do budownictwa mieszkaniowego.

Obniżona stawka podatku - zgodnie z przepisami ustawy o VAT - ma zastosowanie tylko do określonych czynności dotyczących obiektów budowlanych, które zaliczane są do budownictwa mieszkaniowego. Stawka obniżona obejmuje dostawę, budowę, remont, modernizację, termomodernizację oraz przebudowę obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.

Stawką obniżoną są objęte zatem m.in. budowa oraz remont i modernizacja ww. obiektów mieszkaniowych. Prace opisane w pytaniu są związane albo z budową nowego, albo z remontem, bądź modernizacją budynku istniejącego. Ponieważ budynek ten - jak zakładamy - w całości zalicza się do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, to można zastosować w tym przypadku stawkę 8% VAT.

Czy w sytuacji, w której wykonawca robót zapewnia także materiał, stawka obniżona obejmuje tylko tzw. robociznę, czy również koszty materiałowe?

W tego typu przypadkach nie powinno być wątpliwości, że taka czynność w całości stanowi usługę. Nie możemy tutaj mówić o odrębnym opodatkowaniu materiałów (zużytych dla wykonania elewacji) oraz samej usługi. Istotą czynności wykonywanej przez podatnika jest bowiem wykonanie elewacji klinkierowej z własnych materiałów. Normalne jest, że przy wykonywaniu tej usługi podatnik musi korzystać z materiałów budowlanych, które wcześniej zakupi. Nie ma tu jednak miejsca osobna sprzedaż zużywanych przy budowie materiałów. Nie jest bowiem tak, że kupione na elewację gotowe materiały każdy mógłby "położyć". Przy wykonywaniu elewacji z tych materiałów konieczny jest pewien stopień ich przetworzenia. Dopiero w wyniku wykonania tej usługi suma zakupionych materiałów (płytki, kleje, fugi) staje się "pokryciem elewacji".

Nie powinno być zatem wątpliwości, że mamy tutaj do czynienia tylko z jedną czynnością opodatkowaną - z usługą polegającą na wykonaniu elewacji z własnych materiałów wykonawcy.

Podstawą opodatkowania tej czynności będzie cała wartość wynagrodzenia (obejmująca koszty materiałowe i robociznę). Nie należy jednak tutaj rozbijać wykonanych czynności na sprzedaż towarów (materiałów budowlanych) i wykonanie usługi.

W konsekwencji cała wartość wynagrodzenia - obejmująca wartość materiałów zużytych do wykonania tej usługi oraz koszty tzw. "robocizny" - stanowi obrót z tytułu świadczenia usługi. Dla tych usług - dla całości wynagrodzenia należnego - będzie można zastosować stawkę obniżoną VAT.